بازنمایی هژمونی در سیاست‌مذهبی کریم‌خان زند، بر مبنای آرای گرامشی

مذهب تشیع که با تشکیل دولت صفویه به عنوان فاکتور و عاملی اساسی در نحوه ارتباط ‌گیری حاکمان با پیروان دیگر مذاهب اسلامی و اقلیت‌های دینی نقش مهمی ایفاء می‌نمود، دوره زندیه و حکومت کریم‌خانی نیز از این مهم مستثنی نبود. هدف مقاله حاضر بررسی سیاست مذهبی کریم‌خان زند، بر مبنای آرای «آنتونیو گرامشی»، مفهوم‌پرداز نظریه «هژمونی» است؛ طرحی که بر سلطه فرهنگی و ایدئولوژیک تکیه داشته و بر قدرت اندیشه و اراده آدمی در دگرگونی سلطه اجتماعی پای می‌فشارد و استراتژی خود را بر ایجاد تغییر در نظام استیلا به‌سوی رضایت عمومی مبتنی می‌داند. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر روش کتابخانه‌ای و اسنادی به بررسی وجوه بازنمایی هژمونی کریم‌خان‌زند در زمینه‌ی سیاست‌ مذهبی می‌پردازد. یافته‌های پژوهش حاکی از آنست که، کریم‌خان کوشید تا با تکیه بر هژمونی، به تولید و بازتولید رضایت عمومی بپردازد. وی در تعامل با اقلیت‌های دینی و مذهبی و علمای شیعه، به‌عنوان مهم‌ترین کنش‌گران سیاسی و مدنی کشور، به بازنمایی خود پرداخت و در بیشتر موارد به‌جای اعمال خشونت، از قدرت هژمونیک برای متقاعد نمودن افراد و گروه‌های اجتماعی برای پذیرش باورها، اعتقادات و ارزش‌های مورد نظر حکومت خود بهره گرفت.