نمونه سؤالات امتحانی درس روش تحقیق
نمونه‌سؤالات درس روش پژوهش
الف) کتاب درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ علیرضا ملائی توانی
- معنای لغوی «تاریخ» را بیان و علم «تاریخ» را تعریف کنید. (۲نمره)
- درباره‌ی دو مفهوم بنیادین فلسفه‌ی نظری تاریخ و فلسفه‌ی علم تاریخ توضیح دهید و تفاوت آنها را با یکدیگر بیان کنید.
- شش مورد از مؤلفه‌های اصلی شکل‌دهنده‌ی علم تاریخ را بیان کنید.
- دو روش عمده در تفکر تاریخی را نام ببرید و به اختصار توضیح دهید.
- سه متفکر برجسته در حوزه‌ی روش شناسی تحقیقات تاریخی را نام ببرید و درباره‌ی یکی از آنها توضیح دهید.
- دیدگاه‌های دیلتای را در حوزه‌ی روش‌شناسی تحقیقات تاریخی تبیین و بررسی نمایید.
- دیدگاه‌های کروچه را در حوزه‌ی روش‌شناسی تحقیقات تاریخی تبیین و بررسی نمایید.
- دیدگاه‌های وبر را در حوزه‌ی روش‌شناسی تحقیقات تاریخی تبیین و بررسی نمایید.
- دیدگاه‌های کالینگ‌وود را در حوزه‌ی روش‌شناسی تحقیقات تاریخی تبیین و بررسی نمایید.
- شش اصل از اصول اولیه‌ی تحقیق را در پژوهش‌های تاریخی بیان کنید.
- اجزای طرح تحقیق (طرحنامه) را بیان کنید.
- شش مورد از ویژگیهای عنوان را در پژوهش‌های تاریخی بیان کنید.
- شش مورد از ویژگیهای سؤال اصلی (پرسش بنیادین) را در پژوهش‌های تاریخی بیان کنید.
- منظور از سؤالات اصلی و فرعی در پژوهش‌های تاریخی چیست؟ توضیح دهید.
- «فرضیّه» (مدّعا) را تعریف و چهار ویژگی آن را بیان کنید.
- منظور از «مفروض‌ها» در طرح تحقیق چیست؟ توضیح دهید.
- انواع روش‌های پژوهش را بر اساس «هدف»، بیان و تعریف کنید.
- انواع روش‌های پژوهش را بر مبنای «ماهیّت و روش»، بیان و تعریف کنید.
- پرداختن به پژوهش‌های تاریخی از لحاظ روش به چند صورت امکان‌پذیر است؟ توضیح دهید.
- شیوه‌ها و روش‌های گردآوری اطلاعات را توضیح دهید.
- منظور از «هدف تحقیق» در طرحنامه چیست؟
- منظور از «فایده‌ی پژوهش» در طرحنامه چیست؟
- منظور از «اهمیت موضوع» در طرحنامه چیست؟
- توجه به چه نکاتی در ارزیابی پیشینهی پژوهش ضروری است؟ توضیح دهید.
- منظور از «سازماندهی تحقیق» در طرحنامه چیست؟ توضیح دهید.
- از چه راه‌هایی می‌توان به شناسایی منابع مکتوب پرداخت؟ (۴مورد)
- منابع تاریخی را از لحاظ اهمیت و اعتبار می‌توان به چند دسته تقسیم کرد؟ توضیح دهید.
- منابع تاریخی از نظر شکل و تنوع به چند دسته قابل تقسیم هستند؟ چهار مورد را نام ببرید.
- منابع مکتوب را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد؟ نام ببرید و یک مورد را توضیح دهید.
- اسناد تاریخی در گذشته تا پیش از تأسیس وزارت امورخارجه چگونه طبقه‌بندی می‌شدند؟ توضیح دهید.
- راه‌های بدیل فیش‌برداری کدامند؟ توضیح دهید.
- «اصل تعدیل و ترجیح» را در مرحله‌ی نقد، تصفیه و پالایش داده‌های تحقیق توضیح دهید.
- ریشه‌های اشتباه‌های زمانی را در پژوهش‌های تاریخی بیان کنید. (۴مورد)
- چه مسائلی باعث بروز اشتباه در ثبت اسامی خاص در پژوهش‌های تاریخی میشود؟ (۴مورد)
- مهم‌ترین عناصر نقد بیرونی راوی کدامند؟ (۴مورد)
- مهم‌ترین عناصر نقد بیرونی روایت کدامند؟ (۴مورد)
- مهم‌ترین عناصر نقد درونی راوی کدامند؟ (۴مورد)
- مهم‌ترین عناصر نقد درونی روایت کدامند؟ (۴مورد)
- منظور از پاراگراف یا بند چیست؟ توضیح دهید.
- چگونگی استفاده از نقل قول در پژوهش را تبیین کنید.
- انواع ارجاع را نام ببرید و به اختصار توضیح دهید.
- شیوه‌ی ارجاع در داخل متن (ارجاع درون‌متنی) را بیان کنید.
- چگونگی ارجاع به روش پاورقی و پی‌نوشت را توضیح دهید.
- در ارجاع به منابع گوناگون توجه به چه نکاتی ضروری است؟ چهار مورد را بیان کنید.
- چگونگی ارجاع به منابع خارجی را بیان کنید.
- چهار نمونه از نشانه‌های اختصاری را بیان کنید.
- ضمن بیان چهار نمونه از نشانه‌ها و علائم ویرایشی، درباره‌ی چگونگی کاربرد یکی از این نشانه‌ها توضیح دهید.
- اجزا و ساختار شکل‌دهنده‌ی تحقیق را بیان کنید.
- معمولاً چه مطالبی در پیشگفتار مطرح میشود؟
- چکیده چیست؟ توضیح دهید.
- منظور از واژه‌های کلیدی چیست؟
- معمولاً چه مطالبی در مقدمه مطرح میشود؟
- چگونگی نقد منابع محوری پژوهش را تبیین کنید.
- منظور از نتیجه‌گیری در آثار پژوهشی چیست؟ توضیح دهید.
- پیوست‌ها با چه اهدافی در آثار پژوهشی آورده می‌شوند و معمولاً حاوی چه مطالبی هستند؟
- در تنظیم و تدوین منابع و مآخذ توجه به چه نکاتی ضروری است؟ (۴مورد)
ب) کتاب روش پژوهش در تاریخ‌شناسی حسن حضرتی
- چهار کتاب پژوهشی را در زمینه‌ی روش تحقیق به همراه نام نویسنده ذکر کنید.
- چهار مورد از ویژگیهای عنوان را در پژوهش‌های تاریخی بنویسید.
- تنها ۶ مورد از ویژگیهایی که در انتخاب موضوع و عنوان تحقیق باید مورد توجّه قرار گیرد، نام ببرید. (۳نمره)
- چگونگی طرح مسأله و ویژگیهای آن را بیان کنید.
- «مسأله» در پژوهش به چه معناست و چه ویژگیهایی دارد؟ (۳نمره)
- انواع پرسش‌ها را نام ببرید.
- منظور از پرسشهای توصیفی و تحلیلی چیست؟ توضیح دهید.
- منظور از پرسشهای «توصیفی و تحلیلی» و «علّی و دلّی» چیست؟ توضیح دهید. (۳نمره)
- منظور از مبانی نظری در پژوهش‌های تاریخی چیست؟ توضیح دهید.
- چهار مورد از ویژگیهای مدعا (فرضیه) را در پژوهش‌های تاریخی بنویسید.
- مدعا را تعریف کنید و تضیح دهید منظور از مبیّن و متبیّن در عبارت‌های مفهومی چیست؟
- مدّعا را تعریف کنید و ۳ ویژگی را از میان ویژگیهای آن توضیح دهید. (۳نمره)
- منظور از پیشینهی پژوهش چیست؟ توضیح دهید. (۳نمره)
- توجه به چه نکاتی در نگارش پیشینهی پژوهش ضرورت دارد؟ توضیح دهید.
- اهمیت، فایده و هدف پژوهش را توضیح دهید.
- منظور از اهمیّت، فایده و هدف پژوهش چیست؟ توضیح دهید. (۳نمره)
- اجزای پایان‌نامه (رساله) را نام ببرید.
- چکیده چیست و در چند محور تنظیم میشود؟ توضیح دهید.
- «چکیده» چیست و چه محورهایی در آن گنجانده میشود؟ توضیح دهید. (۳نمره)
- چه مسائلی در «دیباچه» مطرح میشود؟ توضیح دهید. (۳نمره)
- منظور از فهرست مطالب چیست و به چه شیوه‌هایی می‌توان آن را تنظیم کرد؟
- چگونگی نگارش «نتیجه» را در پژوهش‌های تاریخی توضیح دهید.
- فهرست مراجع (منابع و مآخذ) تحقیق را به چه شیوه‌های می‌توان دسته‌بندی کرد؟ توضیح دهید.
- انواع ارجاع را نام ببرید و به اختصار توضیح دهید.
ج) دستورالعمل نگارش پایان‌نامه و رساله (دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی)
- بخش‌های گوناگون پایان‌نامه/رساله به چند دسته قابل تقسیم است؟ نام ببرید.
- منظور از ویژگیهای ظاهری در تدوین پایان‌نامه/ رساله چیست؟
- چارچوب نگارش پایان‌نامه/ رساله چند بخش اصلی دارد؟ نام ببرید.
- صفحه‌ی روی جلد پایان‌نامه/ رساله حاوی چه اطلاعاتی است؟