هفت رخ فرخ ایران
رخ اول: گهواره تمدن:اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند؛ چغامیش این شهر در هزاره چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد که با نهادهای حکومتی اداره میشد و از جمله یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد که باعث شد شهر گرافیکی از آن را بسازند
آغاز شهرنشینی با پیدایش حکومتی مقتدر بوده است سرزمین ایلام شامل انشان یا شوش یا همان خوزستان امروزی بود که تقریباً تمام فنونی که جوامع بشری را به طوری بی‌سابقه دستخوش تحولات عظیم نمود حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچون نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و ذوب فلزات ، اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد. این پیشرفت های عظیم در تمدن بشری باعث شد تا در قرن دوازدهم پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد. تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت و سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد و آشوری ها هم اندکی بعد مورد هجوم نیروهای جوان و توانمند مادی قرار گرفتند و زمینه برای ایجاد یک امپراتوری عظیم جهانی فراهم شد که امپراطوری هخامنشی نام گرفت.
رخ دوم : مدیریت امپراطوری جهانی : مادها و پارس ها آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتند که نیایی از زبان فارسی امروزی محسوب میشود. و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.
هخامنشیان نه تنها تمایلی به تحمیل عقاید خود نداشتند بلکه بردباری و تسامح داشتند و به عقاید مذهبی دیگران احترام می‌گذاشتند. تاریخ به ما گفته کوروش یهودیان را از اسارت بابلی‌ها آزاد کرد و به آنها اجازه داد به فلسطین برگردند حکومت عادلانه کوروش باعث شده که نام کوروش دو بار در تورات بیاید و نیز برخی از اسلام شناسان معاصر را بر آن داشته تا مراد از ذوالقرنین در قرآن را کوروش هخامنش بدانند. و مدبرترین پادشاه هخامنشی داریوش بزرگ بود که امپراطوری پارسی را به اوج خود رساند و امور مهندسی را بنیان نهاد تا کانال سوئز که دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل کند و شاه راهی به طول ۲۶۰۰ کیلومتر ایجاد شد تا قلب امپراطوری را به دریای مدیترانه متصل کند و در آن چاپار احداث کرد تا حمل و رساندن اخبار و نامه ها را بر عهده بگیرد و آنها نظام مالیاتی را سر و سامان دادند و برای تسهیل مبادلات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وضع کردند و به صورت استاندارد در آوردند و امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.
ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.
حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه پایتخت جمشید ,پایتخت مجلل امپراطوری هخامنش و از دیدنی ترین نقاط جهان باستان بوده است.نمایش عظمت و گستردگی امپراتوری هخامنشی در نقوش تخت جمشید پیدا است. ولی بعد از حمله مقدونیان شهر و کاخ ها ویران یا سوزانده شدند و بدین سان امپراتوری بزرگ هخامنشی به تاریخ پیوست.
رخ سوم: چهارراه تمدن: هفت سال پس از تخریب تخت جمشید,اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او معروف به سلوکیان قدرت را در ایران را در دست گرفتند اما پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند و پادشاه را اهورامزدا می خواندند یعنی هم پادشاه سیاسی و هم پیشوای مذهبی بود.
رخ چهارم : دوران طلای فرهنگ ایران : اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روی ایرانیان بارید و آن را شکوفا کرد ایرانیان که از دست ساسانیان به تنگنا رسیده بودند آمادگی پذیرش دین جدید را داشتند با این که ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود بهره گرفتند و این گفته: (پیامبر که تا گور دانش بجو) باعث شد همه مردم چه زن و چه مرد به دانش علم بپردازند و عموم دانشمندان مسلمان چه در علوم دینی و چه در علوم عقلی ایرانی بودند به این ترتیب صحت گفته پیامبر اسلام آشکار شد که اگر علم در ثریا باشد ایرانیان به آن دست پیدا خواهند کرد.
رخ پنجم : مینا کاری با کلمات : ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم بسزایی داشتند اما این امر منجر به از دست رفتن فرهنگ و به ویژه زبان آنها نشد. سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا عرضه کرده باشد.
در ایران عشق به ادبیات و شعر فق‌العاده زیاد بود.
پروفسور پیتر چایکوفسکی می گوید: به نظر من در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این حد شیدای شعر و ادب باشد.کتابهای نفیس به ویژه آثار ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه‌ای ستودنی گرفتند.
و خواندن یک یا دو صفحه از آثار نظامی بی‌درنگ رنگ تمایل به نقاشی را در انسان زنده می‌کند چون نظامی استعداد ویژه‌ای برای روایت کردن داستان پردازی تصویری داشته در آثار اون رنگ،حرکت داستان سرایی پابه پای هم پیش می روند هنرمندان ایرانی در در زمینه چهار هنری کتاب نویسی یعنی خوشنویسی، تهذیب، نقاشی و جلدسازی به کمال رسیدند .
مولوی عالمی بزرگ بود که همه ی مکاتب تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جاری کرده است به همین منظور هر کلمه این کتاب نکته‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولانا از این محبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های عالم را فروغی از جمال الهی می دیدگویی در همه حال این حدیث نبوی را در برابر چشم داشته: خداوند زیباست و زیبایی را دوست می دارد. بخش عظیمی از شعر پارسی به پند و حکمت و اخلاق اختصاص دارد و سلطان بلامنازعه آن سعدی است که آثارش زینت بخش سازمان ملل است: بنی آدم اعضای یک پیکرند که درآفرینش ز یک گوهراند چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار تو که از محنت دیگران بی غمی نشاید که نامت نهند آدمی.
حافظ شهریار شعر غنایی در ادب فارسی است.
رخ ششم : استوار چون سرو : در قرن۱۳و۱۴ میلادی
دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سر در تندبادها خم می شود اما هرگز نمی شکند.
بالاخره به جایگاه خودش بازگشت.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
رخ هفتم : باز آفرینی یک تمدن : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
شاه عباس به ایجاد بزرگترین باغ در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴۰۰ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
هفت رخ فرخ ایران
قسمت ۱ و ۲
رخ اول :اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که مانند بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد. چغامیش این شهر در هزاره چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد. یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد ک باعث شد شهر گرافیکی ان را بسازند. سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود. تحولات عظیم حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچون نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد.تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت.سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد.رخ دوم:مادها و پارس ها آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتند.و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه پایتخت جمشیدپایتخت مجلل امپراطوری هخامنش و از دیدنی ترین نقاط جهان باستان بوده است.رخ سوم:پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه
اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند.رخ چهارم:ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود بهره گرفتند.
رخ پنجم:سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا.رخ ششم:در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید.رخ هفتم:برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
هفت رخ فرخ ایران
رخ اول :اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که مانند بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد. چغامیش این تپه باستانی، یکی ازمهمترین مراکز باستانی خوزستان است این تپه توسط کشاوزران مسکونی شد و در هزار چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد که در ان نهاد های حکومتی اداره میشد.یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد ک باعث شد شهر گرافیکی ان را بسازند. سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود. انقلاب شهرنشینی در حالی که بخش هایی از جهان در دوران پیش از تاریخ به سر می‌برد برای اولین بار ایلامی‌ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان با سومری ها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند آغاز شهرنشینی با پیدایش حکومتی مقدر توام بود .تحولات عظیم حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچون نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد.
این پیشرفت های عظیم در تاریخ بشری باعث شد در قرن سیزدهم پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود یعنی اونتاش ناپلیشا به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد این پادشاه پایه گذار شهر مقدسی در کرانه رود دز معرفی شده است شهر اونتاش که در زبان محلی ان را چغازنبیل میخوانند
.تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت.سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد.رخ دوم:مادها و پارس ها جزو مهارجران آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتندکه نیای زبان فارسی امروزی محسوب میشود.و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه پایتخت جمشیدپایتخت مجلل امپراطوری هخامنش و از دیدنی ترین نقاط جهان باستان بوده است.رخ سوم:پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه
اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند.رخ چهارم:ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج رسید
رخ پنجم:سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا.
رخ ششم : استوار چون سرو : دردو قرن۱۳و۱۴ میلادی دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سر در تندبادها خم می شود اما هرگز نمی شکند. بالاخره به جایگاه خودش بازگشت.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
رخ هفتم : باز آفرینی یک تمدن : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
شاه عباس به ایجاد بزرگترین باغ در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴۰۰ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
هفت رخ فرخ ایران
خوزستان مانند بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد. چغامیش این شهر در هزاره چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد. یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد ک باعث شد شهر گرافیکی ان را بسازند. سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود. تحولات عظیم حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچون نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد.تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت.سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد.مادها و پارس ها آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتند.و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه
اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند.
ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. ایرانیان که از دست ساسانیان به تنگنا رسیده بودند آمادگی پذیرش دین جدید را داشتند . شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود بهره گرفتند و این گفته: (پیامبر که تا گور دانش بجو) باعث شد همه مردم چه زن و چه مرد به دانش علم بپردازند ،چه در علوم دینی و چه در علوم عقلی به این ترتیب صحت گفته پیامبر اسلام آشکار شد که اگر علم در ثریا باشد ایرانیان به آن دست پیدا خواهند کرد
سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید.برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد
دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سر در تندبادها خم می شود اما هرگز نمی شکند.
بالاخره به جایگاه خودش بازگشت.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
باز آفرینی یک تمدن : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
ایرانی کشوری با تمدن ۷ هزار ساله ، خواستگاه اولین امپراطوری جهانی ، چهار راه تمدن ها، سرشار از آثار و گوهر های هنری و سرزمین عجایب معماری
رخ اول : گهواره ی تمدن
خوزستان یکی از مراکز باستانی مهم در ۶۸۰۰ پیش از میلاد که توسط کشاورزان اولیه مسکون شد و در هزاره ی چهارم به شهری بزرگ با نهاد های حکومتی تبدیل شد.
این شهر اولیه دارای نقشه هاس شهر سازی بود که قسمت اداری و مسکونی و کارگاهی را از هم جدا می کرد. این شهر دارای فاضلاب بود و خیابان ها و کوچه ها با هم در ارتباط بودند .
شهر نشینی دومین انقلاب بزرگ در فرهنگ بشری است .
شهر شوش خواستگاه پیدایش انقلاب شهر نشینی. اولین بار ایلامی ها و همزمان با آن سومری ها زندگی شهر نشینی را بنا نهادند .
حاصل انقلاب فرهنگی در شوش و شهر های بین النهرین نو آوری در معماری ،شکل گیری هندسه و ذوب فلزات اختراع چرخ و حتی اسباب بازی و تولید انبوه ظروف سفالی بود.
نیاز به ثبت و ضبظ اطلاعات مربوط به معاملات ناشی از فعالیت های اقتصادی موجب به تحول خط شد، و این تحول باعث ایجاد مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ شد.
در قرن ۱۳ پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدر ترین پادشاه خود اوم تاش ناپیر شاه به اوج شکوفایی فرهنگی و اقتصادی رسید که این پادشاه را بنیان گذار شهر مقدسی در میانه ی رود دز که در زبان محلی چغازنبیل می گفتند، معرفی کرده اند.
در این شهر زیگوراتی در ابعاد صد متر در صد متر و با سکوهای ۵ طبقه که بلندی آن به ۵۰ متر می رسیدو در آن پیشوایان مذهبی به انجام مراسمات آیینی و همزمان آداب ویژه ی قربانی کردن می پرداختند، بنا شد.
یکی دیگر از پیشرفت های که به دست آوردن در مجسمه ساز بود که نمونه ی آن را می توان در تندیس یک هزار و پنجاه کیلو گرمی همسر پادشاه ایلام ناپیراسو دید که در مصر و بابل نیز نظیر نداشته است.
در هزاره ی اول پیش از میلاد ساخت پیکر به روش قالب سازی در میان قبایلی در لرستان پیشرفت چشم گیری کرد.
برای ساخت این ها اول یک نمونه ی مومی می ساختن بعد دور آن را با گل می پوشاندند سپس آن را حرارت می دادند تا هم صفت شود هم موم داخل آن ذوب گردد و بعد از آن موم آب شده را داخل قالب می ریختند این کار های فلزی در لرستان کاملا منحصر به فرد بودند.
تمدن ایلام در سال ۶۵۰ پیش از میلاد توسط آشور بانی پال پادشاه آشور مورد حمله قرار گرفت و فروپاشید، آشور بانی پال نیز هم اندکی بعد مورد هجوم نیرو های مادی قرار گرفت و زمینه را برای ایجاد یک امپراطوری عظیم فراهم آورد که هخامنشی نام گرفت.
رخ دوم : مدیریت امپراطوری جهانی
ماد ها و پارس ها جزو مهاجران آریایی بودند که از سرزمین های شمالی به فلات ایران آمده بودند و به لهجه هایی از زبان هند و اروپایی سخن می گفتند.
در سال ۵۵۹ پیش از میلاد کوروش ماد ها و پارسیان را باهم متحد کرد و نخستین امپراطوری جهانی را پایه گذاری کرد..
یکی از بزرگترین دستاورد هایی که در سال ۱۸۷۹ در کاوش های بابل به دست آمده ،منشور کوروش موسوم به اعلامیه ی حقوق بشر اوست که به زبان باستانی نوشته شده است.
هخامنشیان اعتقادات خود را به دیگران تحمیل نمی کردند و به عقاید مذهبی دیگران نیز احترام می گذاشتند.
نمونه ی آن آزاد کردن یهودیان از اثارت بابلی ها بود . او دو تن از آن ها را نیز به اوشلیم به عنوان نماینده ی خود اعزام کرد تا به عملیات بازسازی معبد خود نظارت کنند.
و مشابه این کار نیز در مصر و بونان نیز انجام شد .
حکومت عادلانه و مدافع آزادی دینی باعث شد که نام کوروش دو بار در تورات ذکر شود و برخی از اسلام شناسان نیز مراد از ذوالقرنین در قرآن را همان کوروش می دانند.
کوروش برای ایجاد باغ های سلطنتی خود طرح ویژه ای را ارائه داد که بعدها الگوی شاخص باغ سازی در ایران و اروپا تبدیل شد.
طرح ۴ باغ را که دنیا آن را الگو کرده موسوم به کوروش می دانند که یکی از مهمترین ابتکار ایرانیان در زمینه ی طراحی است.
مدبر ترین پادشاهی که حکومت هخامنشی ر به اوج رساند داریوش بود .
امور مهندسی عظیمی را بنیان نهاد مانند کانال سؤز که دریای نیل را به دریای پارس پیوند می داد و همچنین ایجاد شاهراهی به طول ۲۶۰۰ کیلومتر که قلب امپراطوری را به دریای مدیترانه متصل می کرد و در در آن چاپار ها امر رساندن اخبار را بر عهده داشتند.
هخامنشیان نظام های مالیاتی را سامان دادند و همچنین برای تسهیل معاملات تجاری واحد پول را وضع کردند و همچنین نقش به سزای در توسعه ی میراث فرهنگی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی دانش چندین قرن را به به تمدن یونان و رم ایفا کردند.
هگل در فلسفه ی تاریخ خود از ایران عهد هخامنشی در حکم آغاز تاریخ جهان یاد کرده است.
ایرانیان اولین اقوامی بودند که واژه ی قانون را که به آن داته می گفتند استفاده در زبان فارسی و انگلیسی از آن گرفته شده است .data کردند واژه ی داد و
افلاطون در رساله ی هفتم خود از داریوش به عنوان پادشاه قانونم گذار یاد کرده است.
از دوران کوروش پاپیروس هایی پیدا شده که حاوی طلاق نامه و رهن خانه بوده است.
حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه یا تخت جمشید پایخت مجلل هخامنشی و دیدنی ترین نقاط جهان باستان بود ، نمایش عظمت و گستردگی امپراطوری هخامنشی در نقوش تخت جمشید آنجا که ۲۳ گروه نمایندگان ایالت های مختلف بر روی دیوار ها نقش شده اند مشهود است.
در سال ۲۳۰ پیش از میلاد به دنبال حمله ی اسکندر باوجود اینکه فرمانده ی پارسه شهر را تسلیم کرده بود مقدونیان به شهر حمله کردنند و آن را ویران ساختند.
رخ سوم : چهار راه تمدن ها
هفت سال پس از تخریب پارسه جانشینان اسکندر معروف به سلوکیان حکومت را به دست گرفتند اما پارت ها یا همان اشکانیان سلوکیان را از قسمت های وسیعی از ایران بیرون راندند و ۴ قرن حکومت کردند.
در این دوره ۳ مغ ایرانی با مسیح نوزاد دیدار داشتند و پس از آن به مدت ۲ هزار سال مسیحیان ایران در تاریخ فرهنگی نقش ویژهاس ایفا کردند.
در سال ۲۲۴ پس از میلاد اردشیر بابکان علیه اشکانیان قیام کرد و با شکست دادن آن ها ساسانیان را بنا کرد.
ساسانیان دین زرتشت را به عنوان دین رسمی کشور وضع کردند و پادشاه را نماینده ی اهورامزدا خواندند به همین دلیل در این دوره پادشاه هم رهبر سیاسی بود هم رهبر دینی مردم.
پادشاهان ساسانی در ایجاد شهر های زیبا و با شکوه مشهور بودند از جمله آنها شهر زادگاه اردشیر اول بود به نام اردشیر خوره در نزدیکی فیروز آباد امروزی در فارس.
این شهر به صورت دایره ای به قطر ۲ کیلو متر و در ابعاد دقیق هندسی طراحی و بنا شده بود در مرکز برجی به ارتفاع ۴۰ متر قرار داشت که نماد قدرت پادشاه بود و همه ی راه ها به آنجا ختم می شد .
ایران در این دوره به دلیل موقعیت جغرافیایی حلقه ی روابط بین چین و اروپا بود و چهار راه تمدن ها بود و اقوام مختلف را به هم پیوند می داد و آثارش را به سراسر دنیا می فرستاد، به این ترتیب ۱۰۰ هزار سال قبل از مارکوپولو و سایر تجار اروپایی ایرانیان بخش های اعظم تجارت چین و اروپا را در دست داشتند.
یکی از معروف ترین کالاهای مورد توجه بلور و شیشه ی ساسانی بود .
ایرانیان فناوری تولید شیشه را بامهارت یاد گرفته بودند و روح هنری را در آن به
نمایش می گذاشتند به همین دلیل در این دوره شیشه ی ایرانی در تمام جهان خریدار داشت.
مظهر عظمت معماری دوره ی انوشیروان ساسانی ایوان بزرگ مدائن یا طاق کسری است ، این بنا شامل ایوانی به طول ۵ متر و عرض ۲۶ متر و ارتفاع ۳۷ متر است که هم اکنون در شهر تیسفون قرار دارد.
دولت ساسانی به دلیل سال ها نبرد با رم و بیزانس و دریافت مالیات های ظالمانه در اواسط قرن ۷ میلادی به سوی فروپاشی رفت و مردم که از ستم ها به ستوه آمده بودند آماده ی نهضت جدید اسلام شدند.
رخ چهارم : دوره ی طلایی فرهنگ ایرانی
این دوره ی ورود اسلام به ایران می باشد در این دوره ایرانیانی که از اشاعه ی مانی گرایی و مزدک گرایی و حوادث اجتماعی و سیاسی گوناگون به ستوه آمده بودند آماده ی پذیرفتن اسلام شدند.
با وجود تمدن باشکوه قبل از اسلام ایرانیان ، در این دوره تمدن ایرانی به شکوفایی علم و اندیشه رسید.
حکم رانان عرب در این دوره از مهارت های ایرانیان اعم از معماری، موسیقی ، انواع هنر های ایرانی ،کشاورزی و کشورداری که در این دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود در همه جا به کار گرفتند.
ارگ بم که بزرگ ترین شهر ساخته شده از خشت خام است شکل اولیه ی شهر های اسلامی را برایمان ترسیم می کند ولی در زلزله ی سال ۱۳۸۳ کاملا نابود شد.
مهندسان ایرانی دوره ی ساسانی با ابداع گوشواره در چهار گوشه ی سقف زیر ساختمان مشکل به پا داشتن گنبد مدور بر ۴ دیواره ی مربع را حل کرده بودند بدین ترتیب در دوران اسلامی طرح گنبد مساجد ۴ ایوانه از ایران به سراسر جهان اسلام راه یافت.
گفتار پیامبر در مرد علم و دانش سبب شد تا مسلمانان اشتیاق بیشتری به تحصیل و یادگیری علوم نشان دهند..
دانشمندانی همچو ابن سینا و رازی نشان این حکم هستند، رازی که کاشف الکل به عنوان ماده ی ضد عفونی کننده ی پزشکی ب.د اولین کسی بود که تحقیقات مهمی در رابطه با طب بالینی انجام داد.
ابن سینا نیز سرآمده فلاسفه و پزشکان بود و رساله ی قانون او در پزشکی تا حدود قرن ۱۷ در دانشگاه های برتر اروپا تدریس می شد.
در ریاضیات نیز خوارزمی که نام لگاریتم از او اقتباس شده است جبر و سیستم ده دهی را به اروپایان ارائه کرد .
عمر خیام نیز معادلات درجه سوم را دسته بندی کرد و ابوریحان بیرونی در زمینه ی جغرافیا وفیزیک نظری قدم های پیش تازانه ای برداشت .
رخ پنجم: میناگری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم بسزایی داشتند اما این موجب از دست رفتن فرهنگ و زبان آن ها نشد . سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید حیات و زبان و ادب فارسی همت گماشتند. وتا دوره ی به قدرت رسیدن سلجوقیان کماکان ادامه یافت . سلجوقیان نیز تحت تاثیر کسانی همچو خواجه نظام الملک حکومت خود را پایه گذاری کردند.
دو قرن پیش از تاسیس نخستین دانشگاه اروپایی ، نظام الملک دانشگاهای در نیشابور ، اصفهان بغداد و چند شهر دیگر تاسیس کرد .
در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده زیاد بود در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این اندازه شیدای شعر و ادب باشد.
آثا و ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه ای ستودنی یافتند.
هنرمندان ایرانی در زمینه های چهارگانه ی هنر کتاب آرایی یعنی خوشنویسی ، تذهیب ، نقاشی و جلد سازی به کمال رسیدند .
مولانا جلال الدین نقطه ی اوج شعر عرفانی است ، بزرگ ترین اثر او مثنوی معنوی در شش دفتر می باشد ، مولوی عالمی بزرگ بود که همه ی مکاتب تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جاری کرده است.
بخش عظیمی از شعر فارسی به پند و حکمت و اخلاق اختصاص دارد که سلطان بلامناضع این شاخه سعدی شیرازی می باشد.
حافظ نیز شهریار شعر غنایی در شعر فارسی است که سخن اورا می توان در یکی از بیت هایش خلاصه کرد : به اذن مرحله ی عشق پیش نه قدمی که سود ها کنی ار این سفر توانی کرد..
رخ ششم : استوار چو سرو
جریان یکصد و پنجاه سال آفرینش فرهنگی در سرزمین های ایران در پی دو یورش وحشیانه از شرف نخست یورش مغولان و سپس تیموریان یکسره پایان یافت ، در قرن ۱۳ و ۱۴ میلادی دو هجوم عظیم مثل دو طوفان بنیان کن از شرق به ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد اما ایران و فرهنگ ایرانی مانند درخت سرو که در تند باد ها خم می شود اما نمی شکند بلاخره به جایگاه خود بازگشت.
مغولان که خود را ایل خانان نامیدند تحت تاثیر فضای حاکم بر ایران اسلام آوردن و با کمک ویزیران و کارگزاران ایرانی حکومت را بنیان نهادن آنها شهر تبریز را پایتخت خود قرار دادند ، در آن دوران تبریز شهری بین المللی بود زیرا با دو مرکز عمده ی تجارت غرب یعنی ونیز و جنوا ارتباط کامل داشت تا آنجا که ونیزیان در تبریز سفارت خانه داشتند و از مزایای دیپلماتیک برخوردار بودند .
در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت .
به دنبال حمله ی تیموریان به ایران و افوا تدریجی قدرت آنها هر بخش کشور در اختیار حکومت محلی قرار گرفت و بدین ترتیب زمینه را برای ظهور یک حکومت مرکزی مقتدر فراهم کرد.
رخ هفتم: بازآفرینی یک تمدن
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادر نشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومندی اخلاف شیخ صفیه به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به سراسر ایران مسلط شدند و سرانجام سلسله ی صفوی را بنیان نهادند.
برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که به کمک مستشار انگلیسی سر رابرت شرلی به کار بردن سلاح های سنگین و جدید به ویژه توپخانه را به سپاه ایرانی آموزش دادند و توانستند ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی ها را از شمال غرب ایران بیرون کنند.
شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ده قرن پس از انقراض ساسانیان به سراسر ایران تحت لوای تشیع وحدت و یکپارچگی بخشید.
به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خویش را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران منتقل کرد .
اوج گیری معماری صفوی با گسترش هنرها و صنایع گوناگون به ویژه صنعت پارچه بافی همراه بود.
در این دوره تجارت ابریشم به صنعت تراز اول و منبع اصلی درآمد کشور تبدیل شد.
صنعت گران و بازرگانان ارمنی که جلفای آذربایجان به منطقه ای در حومه ی اصفهان به نام جلفای جدید آمده بودند تجارت ابریشم را گسترش دادند.
آزادی نسبی مذهبی و مدارای دینی به ویژ در مورد مسیحیان از جنبه های بارز حکومت صفوی بود.
شاه عباس به ایجاد بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران دست یافت، و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
در پایان دوره ی صفوی هنرمندان ایرانی توانستند سنت هنری چند هزار ساله ی کشور و جذابیت پایان ناپذیر آن را با تزیین دنیای پیرامون بار دیگر ثبت کنند و نقاط دور دست را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
هیچ کشوری در جهان به اندازه ی ایران ۲ هزار سال قبل از میلاد تا قرن ۱۹ این همه آثار ارزشمند را به دنیا ارئه نداده است.
مسمستند هفت رخ فرخ ایران .
رخ اول گهواره تمدن .
اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز به تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند چغامیش یکی از مهمترین مراکز باستانی خوزستان است خیابان و کوچه های این شهر با هم در ارتباط بودند و این شهر دارای فاضلاب بود که هم در روی زمین و هم در زیر جاری بود شهرنشین دومین انقلاب در فرهنگ بشری است و ساکنان شهر شوش اولین قدم‌ها را برای رسیدن به شهرنشینی برداشتند برای اولین بار ایرانی ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان بازشوها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند سرزمین ایلام شامل فارس و خوزستان است حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش باعث به وجود آمدن نوآوری در معماری هندسه ذوب فلزات اختراع کرد و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انواع ظرف سفالی شد تحول خط مرز بین تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید .
رخ دوم….. امپراطوری جهانی .
مادها و پارسها جز مهاجران آریایی بودن و سرزمینهای شمالی مهاجرت و در فلات ایران سکونت کردند با آنها به لهجه های هند و اروپایی سخن می‌گفتند تاریخ به ما گفته که کوروش یهودیان را از اسارت بابلیان آزاد کرد و به آنها اجازه داد تا به فلسطین برگر حکومت عادلانه و مدافع دینی باعث شده است که نام کوروش .
دو بار در دوران ذکر شود و آن را کوروش هخامنشی به نام طرح ۴ با متعلق به دوران کوروش کبیر است و این طرح از آنجا شروع شد و به هند و اسپانیا راه یافت داریوش بزرگ نیز امپراطوری پارس را به اوج قدرت خویش رساند .
هخامنشیان نظام مالیاتی را سر و سامان دادن و برای تسهیل معاملات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وصل کردند و به صورت استاندارد در آوردن متاسفانه در سال ۳۳۰ قبل از میلاد امپراتوری هخامنشیان نابود شد و امپراتوری باشکوه .
به تاریخ پیوست .
رخ سوم چهارراه تمدن .
هفت سال پس از تخریب به تخت جمشید اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او قدرت را در دست گرفتند اما پارت های اشکانیان دست سلوکیان را از قسمتی از بخش های ایران کوتاه کرد و در سال ۲۲۴ پس از میلاد اردشیر بابکان علیه پادشاه اشکانیان قیام می‌کند و اشکانیان را سرنگون می‌کند و سلسله ساسانیان را بنیان می‌دهد و آنها دین زرتشت را به عنوان
دین رسمی انتخاب می‌کنند زرتشتی نقره‌ای و هشتم پیش از میلاد می‌زیسته است دین زرتشت در بخش‌هایی از جمله ایلام هند و آسیای مرکزی پیروانی دارد تاجران ایرانی قرارها تجارت چین و اروپا را در دست داشتن یکی از محصولات پر ارزش بلور ساسانی بود .
رخ چهارم…. دوران طلای فرهنگ ایران .
اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روح ایرانیان بارید ایرانیان به دلیل حوادث سیاسی و مذهبی که از دوران ساسانیان ناراضی بودن آماده ی پذیرش دین جدید را داشتند ارگ بم در جنوب شرق ایران بزرگترین شهر خشتی جهان از خدمات ایرانیان به شکل گیری و تحول اسلامی ساخت گنبد بر بالای مسجد در دوران اسلامی طرح گنبد .
و چهار ایوانه مساجد ایران به سراسر جهان اسلام راه یافته ابن سینا و رازی تابناک ترین شخصیت های علمی دوران بودند و کشف الکل و استفاده آن در پزشکی از کارهای ارزنده راضی است .
عمر خیام به دسته بندی معاملات درجه سوم پرداخت و ابوریحان بیرونی در زمینه جغرافیا و فیزیک نظری قلم‌های پیشتازان ای برداشت .
رخ پنجم ..مینا کاری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم به سزایی داشتند اما این منجر به از دست رفتن فرهنگ و زبان آنها نشد سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستند از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتن این روند را به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده بود مولوی حیات دین بزرگ به همین خاطر به تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جای داده بود به همین منظور هر کلمه این کتاب نقطه‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولوی از این موهبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های آن را از جمال الهی می کنید
.
رخش ششم.. استوار چون سرو .
در قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی دو هجوم هزینه همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سردر تندبادها خمی شود اما هرگز نمی شکند در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناها .
در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کردن برای نمای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و تاثیر بیسیار زیادی بر روی نمای بنا ها داشته است .
رخ هفتم… بازآفرینی یک تمدن .
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نو جوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خاستند و دسته پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شهر باستانی را از شمال غرب ایران بیرون کند و به ایجاد بزرگترین بار در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش .
چهار باغ اصفهان را پدید اورد چهار باغ اصفعان دارای ۴۰۰کیلو متر فضای سبز بودو بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران محسوب میشود و مکانی برای تفریح عموم مردم به حساب می اید. این بستر هنری در ایران تکامل یافت
مستند هفت رخ فرخ ایران .
رخ اول گهواره تمدن .
اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز به تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند چغامیش یکی از مهمترین مراکز باستانی خوزستان است خیابان و کوچه های این شهر با هم در ارتباط بودند و این شهر دارای فاضلاب بود که هم در روی زمین و هم در زیر جاری بود شهرنشین دومین انقلاب در فرهنگ بشری است و ساکنان شهر شوش اولین قدم‌ها را برای رسیدن به شهرنشینی برداشتند برای اولین بار ایرانی ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان بازشوها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند سرزمین ایلام شامل فارس و خوزستان است حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش باعث به وجود آمدن نوآوری در معماری هندسه ذوب فلزات اختراع کرد و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انواع ظرف سفالی شد تحول خط مرز بین تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید .
رخ دوم….. امپراطوری جهانی .
مادها و پارسها جز مهاجران آریایی بودن و سرزمینهای شمالی مهاجرت و در فلات ایران سکونت کردند با آنها به لهجه های هند و اروپایی سخن می‌گفتند تاریخ به ما گفته که کوروش یهودیان را از اسارت بابلیان آزاد کرد و به آنها اجازه داد تا به فلسطین برگر حکومت عادلانه و مدافع دینی باعث شده است که نام کوروش .
دو بار در دوران ذکر شود و آن را کوروش هخامنشی به نام طرح ۴ با متعلق به دوران کوروش کبیر است و این طرح از آنجا شروع شد و به هند و اسپانیا راه یافت داریوش بزرگ نیز امپراطوری پارس را به اوج قدرت خویش رساند .
هخامنشیان نظام مالیاتی را سر و سامان دادن و برای تسهیل معاملات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وصل کردند و به صورت استاندارد در آوردن متاسفانه در سال ۳۳۰ قبل از میلاد امپراتوری هخامنشیان نابود شد و امپراتوری باشکوه .
به تاریخ پیوست .
رخ سوم چهارراه تمدن .
هفت سال پس از تخریب به تخت جمشید اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او قدرت را در دست گرفتند اما پارت های اشکانیان دست سلوکیان را از قسمتی از بخش های ایران کوتاه کرد و در سال ۲۲۴ پس از میلاد اردشیر بابکان علیه پادشاه اشکانیان قیام می‌کند و اشکانیان را سرنگون می‌کند و سلسله ساسانیان را بنیان می‌دهد و آنها دین زرتشت را به عنوان
دین رسمی انتخاب می‌کنند زرتشتی نقره‌ای و هشتم پیش از میلاد می‌زیسته است دین زرتشت در بخش‌هایی از جمله ایلام هند و آسیای مرکزی پیروانی دارد تاجران ایرانی قرارها تجارت چین و اروپا را در دست داشتن یکی از محصولات پر ارزش بلور ساسانی بود .
رخ چهارم…. دوران طلای فرهنگ ایران .
اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روح ایرانیان بارید ایرانیان به دلیل حوادث سیاسی و مذهبی که از دوران ساسانیان ناراضی بودن آماده ی پذیرش دین جدید را داشتند ارگ بم در جنوب شرق ایران بزرگترین شهر خشتی جهان از خدمات ایرانیان به شکل گیری و تحول اسلامی ساخت گنبد بر بالای مسجد در دوران اسلامی طرح گنبد .
و چهار ایوانه مساجد ایران به سراسر جهان اسلام راه یافته ابن سینا و رازی تابناک ترین شخصیت های علمی دوران بودند و کشف الکل و استفاده آن در پزشکی از کارهای ارزنده راضی است .
عمر خیام به دسته بندی معاملات درجه سوم پرداخت و ابوریحان بیرونی در زمینه جغرافیا و فیزیک نظری قلم‌های پیشتازان ای برداشت .
رخ پنجم ..مینا کاری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم به سزایی داشتند اما این منجر به از دست رفتن فرهنگ و زبان آنها نشد سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستند از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتن این روند را به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده بود مولوی حیات دین بزرگ به همین خاطر به تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جای داده بود به همین منظور هر کلمه این کتاب نقطه‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولوی از این موهبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های آن را از جمال الهی می کنید
.
رخش ششم.. استوار چون سرو .
در قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی دو هجوم هزینه همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سردر تندبادها خمی شود اما هرگز نمی شکند در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناها .
در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کردن برای نمای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و تاثیر بیسیار زیادی بر روی نمای بنا ها داشته است .
رخ هفتم… بازآفرینی یک تمدن .
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نو جوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خاستند و دسته پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شهر باستانی را از شمال غرب ایران بیرون کند و به ایجاد بزرگترین بار در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش .
چهار باغ اصفهان را پدید اورد چهار باغ اصفعان دارای ۴۰۰کیلو متر فضای سبز بودو بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران محسوب میشود و مکانی برای تفریح عموم مردم به حساب می اید. این بستر هنری در ایران تکامل یافت
هفت رخمستند هفت رخ فرخ ایران .
رخ اول گهواره تمدن .
اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز به تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند چغامیش یکی از مهمترین مراکز باستانی خوزستان است خیابان و کوچه های این شهر با هم در ارتباط بودند و این شهر دارای فاضلاب بود که هم در روی زمین و هم در زیر جاری بود شهرنشین دومین انقلاب در فرهنگ بشری است و ساکنان شهر شوش اولین قدم‌ها را برای رسیدن به شهرنشینی برداشتند برای اولین بار ایرانی ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان بازشوها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند سرزمین ایلام شامل فارس و خوزستان است حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش باعث به وجود آمدن نوآوری در معماری هندسه ذوب فلزات اختراع کرد و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انواع ظرف سفالی شد تحول خط مرز بین تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید .
رخ دوم….. امپراطوری جهانی .
مادها و پارسها جز مهاجران آریایی بودن و سرزمینهای شمالی مهاجرت و در فلات ایران سکونت کردند با آنها به لهجه های هند و اروپایی سخن می‌گفتند تاریخ به ما گفته که کوروش یهودیان را از اسارت بابلیان آزاد کرد و به آنها اجازه داد تا به فلسطین برگر حکومت عادلانه و مدافع دینی باعث شده است که نام کوروش .
دو بار در دوران ذکر شود و آن را کوروش هخامنشی به نام طرح ۴ با متعلق به دوران کوروش کبیر است و این طرح از آنجا شروع شد و به هند و اسپانیا راه یافت داریوش بزرگ نیز امپراطوری پارس را به اوج قدرت خویش رساند .
هخامنشیان نظام مالیاتی را سر و سامان دادن و برای تسهیل معاملات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وصل کردند و به صورت استاندارد در آوردن متاسفانه در سال ۳۳۰ قبل از میلاد امپراتوری هخامنشیان نابود شد و امپراتوری باشکوه .
به تاریخ پیوست .
رخ سوم چهارراه تمدن .
هفت سال پس از تخریب به تخت جمشید اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او قدرت را در دست گرفتند اما پارت های اشکانیان دست سلوکیان را از قسمتی از بخش های ایران کوتاه کرد و در سال ۲۲۴ پس از میلاد اردشیر بابکان علیه پادشاه اشکانیان قیام می‌کند و اشکانیان را سرنگون می‌کند و سلسله ساسانیان را بنیان می‌دهد و آنها دین زرتشت را به عنوان
دین رسمی انتخاب می‌کنند زرتشتی نقره‌ای و هشتم پیش از میلاد می‌زیسته است دین زرتشت در بخش‌هایی از جمله ایلام هند و آسیای مرکزی پیروانی دارد تاجران ایرانی قرارها تجارت چین و اروپا را در دست داشتن یکی از محصولات پر ارزش بلور ساسانی بود .
رخ چهارم…. دوران طلای فرهنگ ایران .
اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روح ایرانیان بارید ایرانیان به دلیل حوادث سیاسی و مذهبی که از دوران ساسانیان ناراضی بودن آماده ی پذیرش دین جدید را داشتند ارگ بم در جنوب شرق ایران بزرگترین شهر خشتی جهان از خدمات ایرانیان به شکل گیری و تحول اسلامی ساخت گنبد بر بالای مسجد در دوران اسلامی طرح گنبد .
و چهار ایوانه مساجد ایران به سراسر جهان اسلام راه یافته ابن سینا و رازی تابناک ترین شخصیت های علمی دوران بودند و کشف الکل و استفاده آن در پزشکی از کارهای ارزنده راضی است .
عمر خیام به دسته بندی معاملات درجه سوم پرداخت و ابوریحان بیرونی در زمینه جغرافیا و فیزیک نظری قلم‌های پیشتازان ای برداشت .
رخ پنجم ..مینا کاری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم به سزایی داشتند اما این منجر به از دست رفتن فرهنگ و زبان آنها نشد سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستند از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتن این روند را به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده بود مولوی حیات دین بزرگ به همین خاطر به تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جای داده بود به همین منظور هر کلمه این کتاب نقطه‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولوی از این موهبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های آن را از جمال الهی می کنید
.
رخش ششم.. استوار چون سرو .
در قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی دو هجوم هزینه همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سردر تندبادها خمی شود اما هرگز نمی شکند در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناها .
در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کردن برای نمای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و تاثیر بیسیار زیادی بر روی نمای بنا ها داشته است .
رخ هفتم… بازآفرینی یک تمدن .
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نو جوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خاستند و دسته پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شهر باستانی را از شمال غرب ایران بیرون کند و به ایجاد بزرگترین بار در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش .
چهار باغ اصفهان را پدید اورد چهار باغ اصفعان دارای ۴۰۰کیلو متر فضای سبز بودو بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران محسوب میشود و مکانی برای تفریح عموم مردم به حساب می اید. این بستر هنری در ایران تکامل یافت
مستند هفت رخ ایران
رخ اول گهواره تمدن نام دارد که: اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشود
مثل مراکز باستانی خوزستان است این تپه توسط کشاوزران مسکونی شد و در هزار چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد که در ان نهاد های حکومتی اداره میشد.یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد ک باعث شد شهر گرافیکی ان را بسازند. کوچه های این شهر در تفشه به راجتی باهم در ارتباط بودنز و جالب انگیز که دارای لوله کشی زمینی و زیرزمینی یود
سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود
. انقلاب شهرنشینی در حالی که بخش هایی از جهان در دوران پیش از تاریخ به سر می‌برد برای اولین بار ایلامی‌ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان با سومری ها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند آغاز شهرنشینی با پیدایش حکومتی مقدر توام بود
تحولات عظیم حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچنین نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و به این شکل انسان ها وارد دوران تاریخی شدند
این پیشرفت های عظیم در تاریخ بشری باعث شد در قرن سیزدهم قبل از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود یعنی اونتاش ناپلیشا به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد این پادشاه پایه گذار شهر مقدسی در کرانه رود دز معرفی شده است شهر اونتاش که در زبان محلی ان را چغازنبیل میخوانند
رخ دوم امپراطوری جهانی مادها و پارس ها آریایی هایی نام داشتند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتند که نیایی از زبان فارسی امروزی محسوب میشود
رخ چهارم دوران طلای فرهنگ ایران که اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روی ایرانیان بارید و آن را شکوفا کرد ایرانیان در ان زمان از دست ساسانیان به تنگنا رسیده بودند آمادگی پذیرش دین جدید را داشتند با این که ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد
رخ پنجم سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا. پروفسور پیتر چایکوفسکی عرض کردند: به نظر من در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این حد شیدای شعر و ادب باشد.کتابهای نفیس به ویژه آثار ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه‌ای ستودنی گرفتند.
رخ ششم دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و خرابی های زیادی را منجر شد!درقرن هفتم هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
اما رخ اخر یا هفتم در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان بالایی به نام اسماعیل صفوی بلند شدند به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بودد . شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
سورن ملکیان معتقد بودند که هیچ کشوری از دوهزار سال قبل از میلادتا قرن نوزدهم این همه اثار هنری و مهم به دنیا ارائه نداده!
رخ اول:اولین نقطه در ایران که درآن تمدن به وجود آمد دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند؛ چغامیش این شهر در هزاره چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد که با نهادهای حکومتی اداره میشد و از جمله یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد که باعث شد شهر گرافیکی از آن را بسازند
آغاز شهرنشینی با پیدایش حکومت بوده سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود که تقریباً تمام فنونی که جوامع بشری را دستخوش تحولات عظیم نمود حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود مانند نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و ذوب فلزات ، اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد. این پیشرفت های عظیم در تمدن بشری باعث شد تا در قرن دوازدهم پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد. در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد و آشوری ها هم اندکی بعد مورد هجوم نیروهای جوان و توانمند مادی قرار گرفتند و زمینه برای ایجاد یک امپراتوری عظیم جهانی فراهم شد که امپراطوری هخامنشی نام گرفت.
رخ دوم : مادها و پارس ها آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپایی سخن می گفتند که نیایی از زبان فارسی امروزی محسوب میشود. و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.
هخامنشیان نه تنها تمایلی به تحمیل عقاید خود نداشتند بلکه به عقاید مذهبی دیگران احترام می‌گذاشتند. تاریخ به ما گفته کوروش یهودیان را از اسارت بابلی‌ها آزاد کرد و به آنها اجازه داد به فلسطین برگردند حکومت عادلانه کوروش باعث شده که نام کوروش دو بار در تورات بیاید و نیز برخی از اسلام شناسان معاصر را بر آن داشته تا مراد از ذوالقرنین در قرآن را کوروش هخامنش بدانند. و مدبرترین پادشاه هخامنشی داریوش بزرگ بود که امپراطوری پارسی را به اوج خود رساند و امور مهندسی را بنیان نهاد تا کانال سوئز که دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل کند و شاه راهی به طول ۲۶۰۰ کیلومتر ایجاد شد تا قلب امپراطوری را به دریای مدیترانه متصل کند و در آن چاپار احداث کرد تا حمل و رساندن اخبار و نامه ها را بر عهده بگیرد و آنها نظام مالیاتی را سر و سامان دادند و برای تسهیل مبادلات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وضع کردند و به صورت استاندارد در آوردند و امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.
ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.
حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه پایتخت جمشید ,پایتخت مجلل امپراطوری هخامنش بوده.نمایش عظمت و گستردگی امپراتوری هخامنشی در نقوش تخت جمشید پیدا است. ولی بعد از حمله مقدونیان شهر و کاخ ها ویران یا سوزانده شدند و بدین سان امپراتوری بزرگ هخامنشی به تاریخ پیوست.
رخ سوم: هفت سال پس از تخریب تخت جمشید,اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او معروف به سلوکیان قدرت را در ایران را در دست گرفتند اما پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند و پادشاه را اهورامزدا می خواندند یعنی هم پادشاه سیاسی و هم پیشوای مذهبی بود.
رخ چهارم : اسلام با خود پیام آسمانی آورد، ایرانیان که از دست ساسانیان به تنگنا رسیده بودند آمادگی پذیرش دین جدید را داشتند با این که ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود بهره گرفتند و این گفته: (پیامبر که تا گور دانش بجو) باعث شد همه مردم چه زن و چه مرد به دانش علم بپردازند و عموم دانشمندان مسلمان چه در علوم دینی و چه در علوم عقلی ایرانی بودند به این ترتیب صحت گفته پیامبر اسلام آشکار شد که اگر علم در ثریا باشد ایرانیان به آن دست پیدا خواهند کرد.
رخ پنجم : ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم بسزایی داشتند اما این امر منجر به از دست رفتن فرهنگ و به ویژه زبان آنها نشد. سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا عرضه کرده باشد.
در ایران عشق به ادبیات و شعر فق‌العاده زیاد بود.
پروفسور پیتر چایکوفسکی می گوید: به نظر من در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این حد شیدای شعر و ادب باشد.کتابهای نفیس به ویژه آثار ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه‌ای ستودنی گرفتند.
و خواندن یک یا دو صفحه از آثار نظامی بی‌درنگ رنگ تمایل به نقاشی را در انسان زنده می‌کند چون نظامی استعداد ویژه‌ای برای روایت کردن داستان پردازی تصویری داشته در آثار اون رنگ،حرکت داستان سرایی پابه پای هم پیش می روند هنرمندان ایرانی در در زمینه چهار هنری کتاب نویسی یعنی خوشنویسی، تهذیب، نقاشی و جلدسازی به کمال رسیدند .
مولوی عالمی بزرگ بود که همه ی مکاتب تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جاری کرده است به همین منظور هر کلمه این کتاب نکته‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولانا از این محبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های عالم را فروغی از جمال الهی می دیدگویی در همه حال این حدیث نبوی را در برابر چشم داشته: خداوند زیباست و زیبایی را دوست می دارد. بخش عظیمی از شعر پارسی به پند و حکمت و اخلاق اختصاص دارد و سلطان بلامنازعه آن سعدی است که آثارش زینت بخش سازمان ملل است: بنی آدم اعضای یک پیکرند که درآفرینش ز یک گوهراند چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار تو که از محنت دیگران بی غمی نشاید که نامت نهند آدمی.
حافظ شهریار شعر غنایی در ادب فارسی است.
رخ ششم : در قرن۱۳و۱۴ میلادی
دو هجوم عظیم از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سر در تندبادها خم می شود اما هرگز نمی شکند.
بالاخره به جایگاه خودش بازگشت.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
رخ هفتم : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
شاه عباس به ایجاد بزرگترین باغ در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴۰۰ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
ایران کشوری دارای تمدن هفت هزار ساله و خواستگاه اولین امپراطوری جهانی است. علاوه بر آن دارای آثارهای هنری و معماری بسیاری است،
رخ اول : گهواره ی تمدن
خوزستان از مراکز باستانی مهمی است که پیش از ۶۸۰۰ سال پیش از میلاد توسط کشاورزان به وجود آمدو در هزاره ی چهارم تبدیل به شهری بزرگ تبدیل شد و نهادهای حکومتی در آن شکل گرفت.
نقسه اولیه شهر به این گونه بود که قسمت اداری، مسکونی و کارگاهی را از هم جدا می کرد و هم چنین در آن زمان فاضلاب داشت خیابان ها و کوچه ها با هم در ارتباط بودند
این پیشرفت های عظیم در تمدن بشری باعث شد تا در قرن دوازدهم پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد. تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت و سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد و آشوری ها هم اندکی بعد مورد هجوم نیروهای جوان و توانمند مادی قرار گرفتند و زمینه برای ایجاد یک امپراتوری عظیم جهانی فراهم شد که امپراطوری هخامنشی نام گرفت.
شهرنشینی به عنوان دومین انقلاب بزرگ در فرهنگ بشری تلقی شد .
شهر شوش خواستگاه پیدایش انقلاب شهر نشینی:
اولین شهرنشینی با ایلامی¬ها و همزمان با آنها از طریق سومریها شکل گرفت.
انقلاب فرهنگی در شوش و شهر های بین النهرین باعث شگل گیری هندسه، نو آوری در معماری، ذوب فلزات اختراع چرخ و اسباب بازی و تولید انبوه ظروف سفالی بود.
با توجه به ثبت اطلاعات مربوط به معاملات ناشی از فعالیت های اقتصادی نیاز به شکل گیری خط به وجود آمد و این تحول باعث ایجاد مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ شد.
در قرن ۱۳ پیش از میلاد ایلام در زمان اوم تاش ناپیر شاه به اوج شکوفایی فرهنگی و اقتصادی رسید که این پادشاه را بنیان گذار شهر مقدسی در میانه ی رود دز که در زبان محلی چغازنبیل می گفتند، معرفی کرده اند.
در این شهر زیگوراتی در ابعاد صد متر در صد متر و با سکوهای ۵ طبقه که بلندی آن به ۵۰ متر می رسید و در آن پیشوایان مذهبی به انجام مراسمات آیینی و همزمان آداب ویژه ی قربانی کردن می پرداختند، بنا شد.از نمونه های مجسمه سازی بی نظیر میتوان به مجسمه سازی یک هزار و چنجاه کیلوگرمی همسر پادشاه ایلام ناپیراسو اشاره کرد که در مصر و بابل نیز نظیر نداشته است.
در هزاره ی اول پیش از میلاد ساخت پیکر به روش قالب سازی در میان قبایلی در لرستان به طرز چشمگیری پیشرفت کرد.
برای ساخت این ها اول یک نمونه ی مومی می ساختند بعد دور آن را با گل می پوشاندند آن را حرارت می دادند تا هم سفت شود و موم داخل آن ذوب گردد و بعد از آن موم آب شده را داخل قالب می ریختند این کار های فلزی در لرستان کاملا منحصر به فرد بودند.
تمدن ایلام در سال ۶۵۰ پیش از میلاد توسط آشور بانی پال پادشاه آشور مورد حمله قرار گرفت و فروپاشید، آشور بانی پال نیز هم اندکی بعد مورد هجوم نیرو های مادی قرار گرفت و زمینه را برای ایجاد یک امپراطوری عظیم فراهم آورد که هخامنشی نام گرفت.
رخ دوم : مدیریت امپراطوری جهانی
ماد ها و پارس ها جزو مهاجران آریایی بودند که از سرزمین های شمالی به فلات ایران آمده بودند و به لهجه هایی از زبان هند و اروپایی سخن می گفتند.
یکی از بزرگترین دستاورد هایی که در سال ۱۸۷۹ در کاوش های بابل به دست آمده ،منشور کوروش موسوم به اعلامیه ی حقوق بشر اوست که به زبان باستانی نوشته شده است.
هخامنشیان اعتقادات خود را به دیگران تحمیل نمی کردند و به عقاید مذهبی دیگران نیز احترام می گذاشتند.
نمونه ی آن آزاد کردن یهودیان از اثارت بابلی ها بود . او دو تن از آن ها را نیز به اوشلیم به عنوان نماینده ی خود اعزام کرد تا به عملیات بازسازی معبد خود نظارت کنند.
و مشابه این کار نیز در مصر و بونان نیز انجام شد .
حکومت عادلانه و مدافع آزادی دینی باعث شد که نام کوروش دو بار در تورات ذکر شود و برخی از اسلام شناسان نیز مراد از ذوالقرنین در قرآن را همان کوروش می دانند.
کوروش برای ایجاد باغ های سلطنتی خود طرح ویژه ای را ارائه داد که بعدها الگوی شاخص باغ سازی در ایران و اروپا تبدیل شد.
طرح ۴ باغ را که دنیا آن را الگو کرده موسوم به کوروش می دانند که یکی از مهمترین ابتکار ایرانیان در زمینه ی طراحی است.
مدبر ترین پادشاهی که حکومت هخامنشی ر به اوج رساند داریوش بود .
امور مهندسی عظیمی را بنیان نهاد مانند کانال سؤز که دریای نیل را به دریای پارس پیوند می داد و همچنین ایجاد شاهراهی به طول ۲۶۰۰ کیلومتر که قلب امپراطوری را به دریای مدیترانه متصل می کرد و در در آن چاپار ها امر رساندن اخبار را بر عهده داشتند.
هخامنشیان نظام های مالیاتی را سامان دادند و همچنین برای تسهیل معاملات تجاری واحد پول را وضع کردند و همچنین نقش به سزای در توسعه ی میراث فرهنگی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی دانش چندین قرن را به به تمدن یونان و رم ایفا کردند.
هگل در فلسفه ی تاریخ خود از ایران عهد هخامنشی در حکم آغاز تاریخ جهان یاد کرده است.
ایرانیان اولین اقوامی بودند که واژه ی قانون را که به آن داته می گفتند استفاده در زبان فارسی و انگلیسی از آن گرفته شده است .data کردند واژه ی داد و
افلاطون در رساله ی هفتم خود از داریوش به عنوان پادشاه قانونم گذار یاد کرده است.
از دوران کوروش پاپیروس هایی پیدا شده که حاوی طلاق نامه و رهن خانه بوده است.
حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه یا تخت جمشید پایخت مجلل هخامنشی و دیدنی ترین نقاط جهان باستان بود ، نمایش عظمت و گستردگی امپراطوری هخامنشی در نقوش تخت جمشید آنجا که ۲۳ گروه نمایندگان ایالت های مختلف بر روی دیوار ها نقش شده اند مشهود است.
در سال ۲۳۰ پیش از میلاد به دنبال حمله ی اسکندر باوجود اینکه فرمانده ی پارسه شهر را تسلیم کرده بود مقدونیان به شهر حمله کردنند و آن را ویران ساختند.
رخ سوم : چهار راه تمدن ها
هفت سال پس از تخریب پارسه جانشینان اسکندر معروف به سلوکیان حکومت را به دست گرفتند اما پارت ها یا همان اشکانیان سلوکیان را از قسمت های وسیعی از ایران بیرون راندند و ۴ قرن حکومت کردند.
ساسانیان دین زرتشت را به عنوان دین رسمی کشور وضع کردند و پادشاه را نماینده ی اهورامزدا خواندند به همین دلیل در این دوره پادشاه هم رهبر سیاسی بود هم رهبر دینی مردم.
پادشاهان ساسانی در ایجاد شهر های زیبا و با شکوه مشهور بودند از جمله آنها شهر زادگاه اردشیر اول بود به نام اردشیر خوره در نزدیکی فیروز آباد امروزی در فارس.
این شهر به صورت دایره ای به قطر ۲ کیلو متر و در ابعاد دقیق هندسی طراحی و بنا شده بود در مرکز برجی به ارتفاع ۴۰ متر قرار داشت که نماد قدرت پادشاه بود و همه ی راه ها به آنجا ختم می شد .
ایران در این دوره به دلیل موقعیت جغرافیایی حلقه ی روابط بین چین و اروپا بود و چهار راه تمدن ها بود و اقوام مختلف را به هم پیوند می داد و آثارش را به سراسر دنیا می فرستاد، به این ترتیب ۱۰۰ هزار سال قبل از مارکوپولو و سایر تجار اروپایی ایرانیان بخش های اعظم تجارت چین و اروپا را در دست داشتند.
یکی از معروف ترین کالاهای مورد توجه بلور و شیشه ی ساسانی بود .
ایرانیان فناوری تولید شیشه را بامهارت یاد گرفته بودند و روح هنری را در آن به
نمایش می گذاشتند به همین دلیل در این دوره شیشه ی ایرانی در تمام جهان خریدار داشت.
مظهر عظمت معماری دوره ی انوشیروان ساسانی ایوان بزرگ مدائن یا طاق کسری است ، این بنا شامل ایوانی به طول ۵ متر و عرض ۲۶ متر و ارتفاع ۳۷ متر است که هم اکنون در شهر تیسفون قرار دارد.
دولت ساسانی به دلیل سال ها نبرد با رم و بیزانس و دریافت مالیات های ظالمانه در اواسط قرن ۷ میلادی به سوی فروپاشی رفت و مردم که از ستم ها به ستوه آمده بودند آماده ی نهضت جدید اسلام شدند.
رخ چهارم : دوره ی طلایی فرهنگ ایرانی
این دوره ی ورود اسلام به ایران می باشد در این دوره ایرانیانی که از اشاعه ی مانی گرایی و مزدک گرایی و حوادث اجتماعی و سیاسی گوناگون به ستوه آمده بودند آماده ی پذیرفتن اسلام شدند.
با وجود تمدن باشکوه قبل از اسلام ایرانیان ، در این دوره تمدن ایرانی به شکوفایی علم و اندیشه رسید.
حکم رانان عرب در این دوره از مهارت های ایرانیان اعم از معماری، موسیقی ، انواع هنر های ایرانی ،کشاورزی و کشورداری که در این دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود در همه جا به کار گرفتند.
ارگ بم که بزرگ ترین شهر ساخته شده از خشت خام است شکل اولیه ی شهر های اسلامی را برایمان ترسیم می کند ولی در زلزله ی سال ۱۳۸۳ کاملا نابود شد.
مهندسان ایرانی دوره ی ساسانی با ابداع گوشواره در چهار گوشه ی سقف زیر ساختمان مشکل به پا داشتن گنبد مدور بر ۴ دیواره ی مربع را حل کرده بودند بدین ترتیب در دوران اسلامی طرح گنبد مساجد ۴ ایوانه از ایران به سراسر جهان اسلام راه یافت.
گفتار پیامبر در مرد علم و دانش سبب شد تا مسلمانان اشتیاق بیشتری به تحصیل و یادگیری علوم نشان دهند..
دانشمندانی همچو ابن سینا و رازی نشان این حکم هستند، رازی که کاشف الکل به عنوان ماده ی ضد عفونی کننده ی پزشکی ب.د اولین کسی بود که تحقیقات مهمی در رابطه با طب بالینی انجام داد.
ابن سینا نیز سرآمده فلاسفه و پزشکان بود و رساله ی قانون او در پزشکی تا حدود قرن ۱۷ در دانشگاه های برتر اروپا تدریس می شد.
در ریاضیات نیز خوارزمی که نام لگاریتم از او اقتباس شده است جبر و سیستم ده دهی را به اروپایان ارائه کرد .
عمر خیام نیز معادلات درجه سوم را دسته بندی کرد و ابوریحان بیرونی در زمینه ی جغرافیا وفیزیک نظری قدم های پیش تازانه ای برداشت .
رخ پنجم: میناگری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم بسزایی داشتند اما این موجب از دست رفتن فرهنگ و زبان آن ها نشد . سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید حیات و زبان و ادب فارسی همت گماشتند. وتا دوره ی به قدرت رسیدن سلجوقیان کماکان ادامه یافت . سلجوقیان نیز تحت تاثیر کسانی همچو خواجه نظام الملک حکومت خود را پایه گذاری کردند.
دو قرن پیش از تاسیس نخستین دانشگاه اروپایی ، نظام الملک دانشگاهای در نیشابور ، اصفهان بغداد و چند شهر دیگر تاسیس کرد .
در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده زیاد بود در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این اندازه شیدای شعر و ادب باشد.
آثا و ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه ای ستودنی یافتند.
هنرمندان ایرانی در زمینه های چهارگانه ی هنر کتاب آرایی یعنی خوشنویسی ، تذهیب ، نقاشی و جلد سازی به کمال رسیدند .
مولانا جلال الدین نقطه ی اوج شعر عرفانی است ، بزرگ ترین اثر او مثنوی معنوی در شش دفتر می باشد ، مولوی عالمی بزرگ بود که همه ی مکاتب تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جاری کرده است.
بخش عظیمی از شعر فارسی به پند و حکمت و اخلاق اختصاص دارد که سلطان بلامناضع این شاخه سعدی شیرازی می باشد.
حافظ نیز شهریار شعر غنایی در شعر فارسی است که سخن اورا می توان در یکی از بیت هایش خلاصه کرد : به اذن مرحله ی عشق پیش نه قدمی که سود ها کنی ار این سفر توانی کرد..
رخ ششم : استوار چو سرو
جریان یکصد و پنجاه سال آفرینش فرهنگی در سرزمین های ایران در پی دو یورش وحشیانه از شرف نخست یورش مغولان و سپس تیموریان یکسره پایان یافت ، در قرن ۱۳ و ۱۴ میلادی دو هجوم عظیم مثل دو طوفان بنیان کن از شرق به ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد اما ایران و فرهنگ ایرانی مانند درخت سرو که در تند باد ها خم می شود اما نمی شکند بلاخره به جایگاه خود بازگشت. دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و خرابی های زیادی را منجر شد!درقرن هفتم هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
مغولان که خود را ایل خانان نامیدند تحت تاثیر فضای حاکم بر ایران اسلام آوردن و با کمک ویزیران و کارگزاران ایرانی حکومت را بنیان نهادن آنها شهر تبریز را پایتخت خود قرار دادند ، در آن دوران تبریز شهری بین المللی بود زیرا با دو مرکز عمده ی تجارت غرب یعنی ونیز و جنوا ارتباط کامل داشت تا آنجا که ونیزیان در تبریز سفارت خانه داشتند و از مزایای دیپلماتیک برخوردار بودند .
در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت .
به دنبال حمله ی تیموریان به ایران و افوا تدریجی قدرت آنها هر بخش کشور در اختیار حکومت محلی قرار گرفت و بدین ترتیب زمینه را برای ظهور یک حکومت مرکزی مقتدر فراهم کرد.
رخ هفتم: بازآفرینی یک تمدن
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادر نشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومندی اخلاف شیخ صفیه به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به سراسر ایران مسلط شدند و سرانجام سلسله ی صفوی را بنیان نهادند.
برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که به کمک مستشار انگلیسی سر رابرت شرلی به کار بردن سلاح های سنگین و جدید به ویژه توپخانه را به سپاه ایرانی آموزش دادند و توانستند ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی ها را از شمال غرب ایران بیرون کنند.
شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ده قرن پس از انقراض ساسانیان به سراسر ایران تحت لوای تشیع وحدت و یکپارچگی بخشید.
به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خویش را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران منتقل کرد .
اوج گیری معماری صفوی با گسترش هنرها و صنایع گوناگون به ویژه صنعت پارچه بافی همراه بود.
در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
باز آفرینی یک تمدن : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
در این دوره تجارت ابریشم به صنعت تراز اول و منبع اصلی درآمد کشور تبدیل شد.
صنعت گران و بازرگانان ارمنی که جلفای آذربایجان به منطقه ای در حومه ی اصفهان به نام جلفای جدید آمده بودند تجارت ابریشم را گسترش دادند.
آزادی نسبی مذهبی و مدارای دینی به ویژ در مورد مسیحیان از جنبه های بارز حکومت صفوی بود.
شاه عباس به ایجاد بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران دست یافت، و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
در پایان دوره ی صفوی هنرمندان ایرانی توانستند سنت هنری آن را با تزیین دنیای پیرامون بار دیگر ثبت کنند و اکثر نقاط دور و نزدیک نیز از آن تاثیر گرفتند.
به نام خدا
هفت رخ فرخ ایران
رخ اول: گهواره تمدن:اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند؛ چغامیش این شهر در هزاره چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد که با نهادهای حکومتی اداره میشد و از جمله یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد که باعث شد شهر گرافیکی از آن را بسازند
آغاز شهرنشینی با پیدایش حکومتی مقتدر بوده است سرزمین ایلام شامل انشان یا شوش یا همان خوزستان امروزی بود که تقریباً تمام فنونی که جوامع بشری را به طوری بی‌سابقه دستخوش تحولات عظیم نمود حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچون نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و ذوب فلزات ، اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد. این پیشرفت های عظیم در تمدن بشری باعث شد تا در قرن دوازدهم پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد. تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت و سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد و آشوری ها هم اندکی بعد مورد هجوم نیروهای جوان و توانمند مادی قرار گرفتند و زمینه برای ایجاد یک امپراتوری عظیم جهانی فراهم شد که امپراطوری هخامنشی نام گرفت.
رخ دوم : مدیریت امپراطوری جهانی : مادها و پارس ها آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتند که نیایی از زبان فارسی امروزی محسوب میشود. و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.
هخامنشیان نه تنها تمایلی به تحمیل عقاید خود نداشتند بلکه بردباری و تسامح داشتند و به عقاید مذهبی دیگران احترام می‌گذاشتند. تاریخ به ما گفته کوروش یهودیان را از اسارت بابلی‌ها آزاد کرد و به آنها اجازه داد به فلسطین برگردند حکومت عادلانه کوروش باعث شده که نام کوروش دو بار در تورات بیاید و نیز برخی از اسلام شناسان معاصر را بر آن داشته تا مراد از ذوالقرنین در قرآن را کوروش هخامنش بدانند. و مدبرترین پادشاه هخامنشی داریوش بزرگ بود که امپراطوری پارسی را به اوج خود رساند و امور مهندسی را بنیان نهاد تا کانال سوئز که دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل کند و شاه راهی به طول ۲۶۰۰ کیلومتر ایجاد شد تا قلب امپراطوری را به دریای مدیترانه متصل کند و در آن چاپار احداث کرد تا حمل و رساندن اخبار و نامه ها را بر عهده بگیرد و آنها نظام مالیاتی را سر و سامان دادند و برای تسهیل مبادلات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وضع کردند و به صورت استاندارد در آوردند و امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.
ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.
حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه پایتخت جمشید ,پایتخت مجلل امپراطوری هخامنش و از دیدنی ترین نقاط جهان باستان بوده است.نمایش عظمت و گستردگی امپراتوری هخامنشی در نقوش تخت جمشید پیدا است. ولی بعد از حمله مقدونیان شهر و کاخ ها ویران یا سوزانده شدند و بدین سان امپراتوری بزرگ هخامنشی به تاریخ پیوست.
رخ سوم: چهارراه تمدن: هفت سال پس از تخریب تخت جمشید,اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او معروف به سلوکیان قدرت را در ایران را در دست گرفتند اما پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند و پادشاه را اهورامزدا می خواندند یعنی هم پادشاه سیاسی و هم پیشوای مذهبی بود.
رخ چهارم : دوران طلای فرهنگ ایران : اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روی ایرانیان بارید و آن را شکوفا کرد ایرانیان که از دست ساسانیان به تنگنا رسیده بودند آمادگی پذیرش دین جدید را داشتند با این که ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود بهره گرفتند و این گفته: (پیامبر که تا گور دانش بجو) باعث شد همه مردم چه زن و چه مرد به دانش علم بپردازند و عموم دانشمندان مسلمان چه در علوم دینی و چه در علوم عقلی ایرانی بودند به این ترتیب صحت گفته پیامبر اسلام آشکار شد که اگر علم در ثریا باشد ایرانیان به آن دست پیدا خواهند کرد.
رخ پنجم : مینا کاری با کلمات : ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم بسزایی داشتند اما این امر منجر به از دست رفتن فرهنگ و به ویژه زبان آنها نشد. سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا عرضه کرده باشد.
در ایران عشق به ادبیات و شعر فق‌العاده زیاد بود.
پروفسور پیتر چایکوفسکی می گوید: به نظر من در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این حد شیدای شعر و ادب باشد.کتابهای نفیس به ویژه آثار ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه‌ای ستودنی گرفتند.
و خواندن یک یا دو صفحه از آثار نظامی بی‌درنگ رنگ تمایل به نقاشی را در انسان زنده می‌کند چون نظامی استعداد ویژه‌ای برای روایت کردن داستان پردازی تصویری داشته در آثار اون رنگ،حرکت داستان سرایی پابه پای هم پیش می روند هنرمندان ایرانی در در زمینه چهار هنری کتاب نویسی یعنی خوشنویسی، تهذیب، نقاشی و جلدسازی به کمال رسیدند .
مولوی عالمی بزرگ بود که همه ی مکاتب تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جاری کرده است به همین منظور هر کلمه این کتاب نکته‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولانا از این محبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های عالم را فروغی از جمال الهی می دیدگویی در همه حال این حدیث نبوی را در برابر چشم داشته: خداوند زیباست و زیبایی را دوست می دارد. بخش عظیمی از شعر پارسی به پند و حکمت و اخلاق اختصاص دارد و سلطان بلامنازعه آن سعدی است که آثارش زینت بخش سازمان ملل است: بنی آدم اعضای یک پیکرند که درآفرینش ز یک گوهراند چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار تو که از محنت دیگران بی غمی نشاید که نامت نهند آدمی.
حافظ شهریار شعر غنایی در ادب فارسی است.
رخ ششم : استوار چون سرو : در قرن۱۳و۱۴ میلادی
دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سر در تندبادها خم می شود اما هرگز نمی شکند.
بالاخره به جایگاه خودش بازگشت.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
رخ هفتم : باز آفرینی یک تمدن : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
شاه عباس به ایجاد بزرگترین باغ در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴۰۰ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
هفت رخ فرخ ایران
قسمت ۱ و ۲
رخ اول :اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که مانند بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد. چغامیش این شهر در هزاره چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد. یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد ک باعث شد شهر گرافیکی ان را بسازند. سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود. تحولات عظیم حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچون نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد.تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت.سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد.رخ دوم:مادها و پارس ها آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتند.و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه پایتخت جمشیدپایتخت مجلل امپراطوری هخامنش و از دیدنی ترین نقاط جهان باستان بوده است.رخ سوم:پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه
اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند.رخ چهارم:ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود بهره گرفتند.
رخ پنجم:سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا.رخ ششم:در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید.رخ هفتم:برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
هفت رخ فرخ ایران
رخ اول :اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که مانند بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد. چغامیش این تپه باستانی، یکی ازمهمترین مراکز باستانی خوزستان است این تپه توسط کشاوزران مسکونی شد و در هزار چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد که در ان نهاد های حکومتی اداره میشد.یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد ک باعث شد شهر گرافیکی ان را بسازند. سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود. انقلاب شهرنشینی در حالی که بخش هایی از جهان در دوران پیش از تاریخ به سر می‌برد برای اولین بار ایلامی‌ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان با سومری ها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند آغاز شهرنشینی با پیدایش حکومتی مقدر توام بود .تحولات عظیم حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچون نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد.
این پیشرفت های عظیم در تاریخ بشری باعث شد در قرن سیزدهم پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود یعنی اونتاش ناپلیشا به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد این پادشاه پایه گذار شهر مقدسی در کرانه رود دز معرفی شده است شهر اونتاش که در زبان محلی ان را چغازنبیل میخوانند
.تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت.سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد.رخ دوم:مادها و پارس ها جزو مهارجران آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتندکه نیای زبان فارسی امروزی محسوب میشود.و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه پایتخت جمشیدپایتخت مجلل امپراطوری هخامنش و از دیدنی ترین نقاط جهان باستان بوده است.رخ سوم:پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه
اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند.رخ چهارم:ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج رسید
رخ پنجم:سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا.
رخ ششم : استوار چون سرو : دردو قرن۱۳و۱۴ میلادی دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سر در تندبادها خم می شود اما هرگز نمی شکند. بالاخره به جایگاه خودش بازگشت.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
رخ هفتم : باز آفرینی یک تمدن : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
شاه عباس به ایجاد بزرگترین باغ در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴۰۰ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
هفت رخ فرخ ایران
خوزستان مانند بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد. چغامیش این شهر در هزاره چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد. یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد ک باعث شد شهر گرافیکی ان را بسازند. سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود. تحولات عظیم حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچون نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد.تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت.سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد.مادها و پارس ها آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتند.و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه
اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند.
ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. ایرانیان که از دست ساسانیان به تنگنا رسیده بودند آمادگی پذیرش دین جدید را داشتند . شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود بهره گرفتند و این گفته: (پیامبر که تا گور دانش بجو) باعث شد همه مردم چه زن و چه مرد به دانش علم بپردازند ،چه در علوم دینی و چه در علوم عقلی به این ترتیب صحت گفته پیامبر اسلام آشکار شد که اگر علم در ثریا باشد ایرانیان به آن دست پیدا خواهند کرد
سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید.برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد
دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سر در تندبادها خم می شود اما هرگز نمی شکند.
بالاخره به جایگاه خودش بازگشت.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
باز آفرینی یک تمدن : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
ایرانی کشوری با تمدن ۷ هزار ساله ، خواستگاه اولین امپراطوری جهانی ، چهار راه تمدن ها، سرشار از آثار و گوهر های هنری و سرزمین عجایب معماری
رخ اول : گهواره ی تمدن
خوزستان یکی از مراکز باستانی مهم در ۶۸۰۰ پیش از میلاد که توسط کشاورزان اولیه مسکون شد و در هزاره ی چهارم به شهری بزرگ با نهاد های حکومتی تبدیل شد.
این شهر اولیه دارای نقشه هاس شهر سازی بود که قسمت اداری و مسکونی و کارگاهی را از هم جدا می کرد. این شهر دارای فاضلاب بود و خیابان ها و کوچه ها با هم در ارتباط بودند .
شهر نشینی دومین انقلاب بزرگ در فرهنگ بشری است .
شهر شوش خواستگاه پیدایش انقلاب شهر نشینی. اولین بار ایلامی ها و همزمان با آن سومری ها زندگی شهر نشینی را بنا نهادند .
حاصل انقلاب فرهنگی در شوش و شهر های بین النهرین نو آوری در معماری ،شکل گیری هندسه و ذوب فلزات اختراع چرخ و حتی اسباب بازی و تولید انبوه ظروف سفالی بود.
نیاز به ثبت و ضبظ اطلاعات مربوط به معاملات ناشی از فعالیت های اقتصادی موجب به تحول خط شد، و این تحول باعث ایجاد مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ شد.
در قرن ۱۳ پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدر ترین پادشاه خود اوم تاش ناپیر شاه به اوج شکوفایی فرهنگی و اقتصادی رسید که این پادشاه را بنیان گذار شهر مقدسی در میانه ی رود دز که در زبان محلی چغازنبیل می گفتند، معرفی کرده اند.
در این شهر زیگوراتی در ابعاد صد متر در صد متر و با سکوهای ۵ طبقه که بلندی آن به ۵۰ متر می رسیدو در آن پیشوایان مذهبی به انجام مراسمات آیینی و همزمان آداب ویژه ی قربانی کردن می پرداختند، بنا شد.
یکی دیگر از پیشرفت های که به دست آوردن در مجسمه ساز بود که نمونه ی آن را می توان در تندیس یک هزار و پنجاه کیلو گرمی همسر پادشاه ایلام ناپیراسو دید که در مصر و بابل نیز نظیر نداشته است.
در هزاره ی اول پیش از میلاد ساخت پیکر به روش قالب سازی در میان قبایلی در لرستان پیشرفت چشم گیری کرد.
برای ساخت این ها اول یک نمونه ی مومی می ساختن بعد دور آن را با گل می پوشاندند سپس آن را حرارت می دادند تا هم صفت شود هم موم داخل آن ذوب گردد و بعد از آن موم آب شده را داخل قالب می ریختند این کار های فلزی در لرستان کاملا منحصر به فرد بودند.
تمدن ایلام در سال ۶۵۰ پیش از میلاد توسط آشور بانی پال پادشاه آشور مورد حمله قرار گرفت و فروپاشید، آشور بانی پال نیز هم اندکی بعد مورد هجوم نیرو های مادی قرار گرفت و زمینه را برای ایجاد یک امپراطوری عظیم فراهم آورد که هخامنشی نام گرفت.
رخ دوم : مدیریت امپراطوری جهانی
ماد ها و پارس ها جزو مهاجران آریایی بودند که از سرزمین های شمالی به فلات ایران آمده بودند و به لهجه هایی از زبان هند و اروپایی سخن می گفتند.
در سال ۵۵۹ پیش از میلاد کوروش ماد ها و پارسیان را باهم متحد کرد و نخستین امپراطوری جهانی را پایه گذاری کرد..
یکی از بزرگترین دستاورد هایی که در سال ۱۸۷۹ در کاوش های بابل به دست آمده ،منشور کوروش موسوم به اعلامیه ی حقوق بشر اوست که به زبان باستانی نوشته شده است.
هخامنشیان اعتقادات خود را به دیگران تحمیل نمی کردند و به عقاید مذهبی دیگران نیز احترام می گذاشتند.
نمونه ی آن آزاد کردن یهودیان از اثارت بابلی ها بود . او دو تن از آن ها را نیز به اوشلیم به عنوان نماینده ی خود اعزام کرد تا به عملیات بازسازی معبد خود نظارت کنند.
و مشابه این کار نیز در مصر و بونان نیز انجام شد .
حکومت عادلانه و مدافع آزادی دینی باعث شد که نام کوروش دو بار در تورات ذکر شود و برخی از اسلام شناسان نیز مراد از ذوالقرنین در قرآن را همان کوروش می دانند.
کوروش برای ایجاد باغ های سلطنتی خود طرح ویژه ای را ارائه داد که بعدها الگوی شاخص باغ سازی در ایران و اروپا تبدیل شد.
طرح ۴ باغ را که دنیا آن را الگو کرده موسوم به کوروش می دانند که یکی از مهمترین ابتکار ایرانیان در زمینه ی طراحی است.
مدبر ترین پادشاهی که حکومت هخامنشی ر به اوج رساند داریوش بود .
امور مهندسی عظیمی را بنیان نهاد مانند کانال سؤز که دریای نیل را به دریای پارس پیوند می داد و همچنین ایجاد شاهراهی به طول ۲۶۰۰ کیلومتر که قلب امپراطوری را به دریای مدیترانه متصل می کرد و در در آن چاپار ها امر رساندن اخبار را بر عهده داشتند.
هخامنشیان نظام های مالیاتی را سامان دادند و همچنین برای تسهیل معاملات تجاری واحد پول را وضع کردند و همچنین نقش به سزای در توسعه ی میراث فرهنگی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی دانش چندین قرن را به به تمدن یونان و رم ایفا کردند.
هگل در فلسفه ی تاریخ خود از ایران عهد هخامنشی در حکم آغاز تاریخ جهان یاد کرده است.
ایرانیان اولین اقوامی بودند که واژه ی قانون را که به آن داته می گفتند استفاده در زبان فارسی و انگلیسی از آن گرفته شده است .data کردند واژه ی داد و
افلاطون در رساله ی هفتم خود از داریوش به عنوان پادشاه قانونم گذار یاد کرده است.
از دوران کوروش پاپیروس هایی پیدا شده که حاوی طلاق نامه و رهن خانه بوده است.
حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه یا تخت جمشید پایخت مجلل هخامنشی و دیدنی ترین نقاط جهان باستان بود ، نمایش عظمت و گستردگی امپراطوری هخامنشی در نقوش تخت جمشید آنجا که ۲۳ گروه نمایندگان ایالت های مختلف بر روی دیوار ها نقش شده اند مشهود است.
در سال ۲۳۰ پیش از میلاد به دنبال حمله ی اسکندر باوجود اینکه فرمانده ی پارسه شهر را تسلیم کرده بود مقدونیان به شهر حمله کردنند و آن را ویران ساختند.
رخ سوم : چهار راه تمدن ها
هفت سال پس از تخریب پارسه جانشینان اسکندر معروف به سلوکیان حکومت را به دست گرفتند اما پارت ها یا همان اشکانیان سلوکیان را از قسمت های وسیعی از ایران بیرون راندند و ۴ قرن حکومت کردند.
در این دوره ۳ مغ ایرانی با مسیح نوزاد دیدار داشتند و پس از آن به مدت ۲ هزار سال مسیحیان ایران در تاریخ فرهنگی نقش ویژهاس ایفا کردند.
در سال ۲۲۴ پس از میلاد اردشیر بابکان علیه اشکانیان قیام کرد و با شکست دادن آن ها ساسانیان را بنا کرد.
ساسانیان دین زرتشت را به عنوان دین رسمی کشور وضع کردند و پادشاه را نماینده ی اهورامزدا خواندند به همین دلیل در این دوره پادشاه هم رهبر سیاسی بود هم رهبر دینی مردم.
پادشاهان ساسانی در ایجاد شهر های زیبا و با شکوه مشهور بودند از جمله آنها شهر زادگاه اردشیر اول بود به نام اردشیر خوره در نزدیکی فیروز آباد امروزی در فارس.
این شهر به صورت دایره ای به قطر ۲ کیلو متر و در ابعاد دقیق هندسی طراحی و بنا شده بود در مرکز برجی به ارتفاع ۴۰ متر قرار داشت که نماد قدرت پادشاه بود و همه ی راه ها به آنجا ختم می شد .
ایران در این دوره به دلیل موقعیت جغرافیایی حلقه ی روابط بین چین و اروپا بود و چهار راه تمدن ها بود و اقوام مختلف را به هم پیوند می داد و آثارش را به سراسر دنیا می فرستاد، به این ترتیب ۱۰۰ هزار سال قبل از مارکوپولو و سایر تجار اروپایی ایرانیان بخش های اعظم تجارت چین و اروپا را در دست داشتند.
یکی از معروف ترین کالاهای مورد توجه بلور و شیشه ی ساسانی بود .
ایرانیان فناوری تولید شیشه را بامهارت یاد گرفته بودند و روح هنری را در آن به
نمایش می گذاشتند به همین دلیل در این دوره شیشه ی ایرانی در تمام جهان خریدار داشت.
مظهر عظمت معماری دوره ی انوشیروان ساسانی ایوان بزرگ مدائن یا طاق کسری است ، این بنا شامل ایوانی به طول ۵ متر و عرض ۲۶ متر و ارتفاع ۳۷ متر است که هم اکنون در شهر تیسفون قرار دارد.
دولت ساسانی به دلیل سال ها نبرد با رم و بیزانس و دریافت مالیات های ظالمانه در اواسط قرن ۷ میلادی به سوی فروپاشی رفت و مردم که از ستم ها به ستوه آمده بودند آماده ی نهضت جدید اسلام شدند.
رخ چهارم : دوره ی طلایی فرهنگ ایرانی
این دوره ی ورود اسلام به ایران می باشد در این دوره ایرانیانی که از اشاعه ی مانی گرایی و مزدک گرایی و حوادث اجتماعی و سیاسی گوناگون به ستوه آمده بودند آماده ی پذیرفتن اسلام شدند.
با وجود تمدن باشکوه قبل از اسلام ایرانیان ، در این دوره تمدن ایرانی به شکوفایی علم و اندیشه رسید.
حکم رانان عرب در این دوره از مهارت های ایرانیان اعم از معماری، موسیقی ، انواع هنر های ایرانی ،کشاورزی و کشورداری که در این دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود در همه جا به کار گرفتند.
ارگ بم که بزرگ ترین شهر ساخته شده از خشت خام است شکل اولیه ی شهر های اسلامی را برایمان ترسیم می کند ولی در زلزله ی سال ۱۳۸۳ کاملا نابود شد.
مهندسان ایرانی دوره ی ساسانی با ابداع گوشواره در چهار گوشه ی سقف زیر ساختمان مشکل به پا داشتن گنبد مدور بر ۴ دیواره ی مربع را حل کرده بودند بدین ترتیب در دوران اسلامی طرح گنبد مساجد ۴ ایوانه از ایران به سراسر جهان اسلام راه یافت.
گفتار پیامبر در مرد علم و دانش سبب شد تا مسلمانان اشتیاق بیشتری به تحصیل و یادگیری علوم نشان دهند..
دانشمندانی همچو ابن سینا و رازی نشان این حکم هستند، رازی که کاشف الکل به عنوان ماده ی ضد عفونی کننده ی پزشکی ب.د اولین کسی بود که تحقیقات مهمی در رابطه با طب بالینی انجام داد.
ابن سینا نیز سرآمده فلاسفه و پزشکان بود و رساله ی قانون او در پزشکی تا حدود قرن ۱۷ در دانشگاه های برتر اروپا تدریس می شد.
در ریاضیات نیز خوارزمی که نام لگاریتم از او اقتباس شده است جبر و سیستم ده دهی را به اروپایان ارائه کرد .
عمر خیام نیز معادلات درجه سوم را دسته بندی کرد و ابوریحان بیرونی در زمینه ی جغرافیا وفیزیک نظری قدم های پیش تازانه ای برداشت .
رخ پنجم: میناگری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم بسزایی داشتند اما این موجب از دست رفتن فرهنگ و زبان آن ها نشد . سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید حیات و زبان و ادب فارسی همت گماشتند. وتا دوره ی به قدرت رسیدن سلجوقیان کماکان ادامه یافت . سلجوقیان نیز تحت تاثیر کسانی همچو خواجه نظام الملک حکومت خود را پایه گذاری کردند.
دو قرن پیش از تاسیس نخستین دانشگاه اروپایی ، نظام الملک دانشگاهای در نیشابور ، اصفهان بغداد و چند شهر دیگر تاسیس کرد .
در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده زیاد بود در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این اندازه شیدای شعر و ادب باشد.
آثا و ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه ای ستودنی یافتند.
هنرمندان ایرانی در زمینه های چهارگانه ی هنر کتاب آرایی یعنی خوشنویسی ، تذهیب ، نقاشی و جلد سازی به کمال رسیدند .
مولانا جلال الدین نقطه ی اوج شعر عرفانی است ، بزرگ ترین اثر او مثنوی معنوی در شش دفتر می باشد ، مولوی عالمی بزرگ بود که همه ی مکاتب تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جاری کرده است.
بخش عظیمی از شعر فارسی به پند و حکمت و اخلاق اختصاص دارد که سلطان بلامناضع این شاخه سعدی شیرازی می باشد.
حافظ نیز شهریار شعر غنایی در شعر فارسی است که سخن اورا می توان در یکی از بیت هایش خلاصه کرد : به اذن مرحله ی عشق پیش نه قدمی که سود ها کنی ار این سفر توانی کرد..
رخ ششم : استوار چو سرو
جریان یکصد و پنجاه سال آفرینش فرهنگی در سرزمین های ایران در پی دو یورش وحشیانه از شرف نخست یورش مغولان و سپس تیموریان یکسره پایان یافت ، در قرن ۱۳ و ۱۴ میلادی دو هجوم عظیم مثل دو طوفان بنیان کن از شرق به ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد اما ایران و فرهنگ ایرانی مانند درخت سرو که در تند باد ها خم می شود اما نمی شکند بلاخره به جایگاه خود بازگشت.
مغولان که خود را ایل خانان نامیدند تحت تاثیر فضای حاکم بر ایران اسلام آوردن و با کمک ویزیران و کارگزاران ایرانی حکومت را بنیان نهادن آنها شهر تبریز را پایتخت خود قرار دادند ، در آن دوران تبریز شهری بین المللی بود زیرا با دو مرکز عمده ی تجارت غرب یعنی ونیز و جنوا ارتباط کامل داشت تا آنجا که ونیزیان در تبریز سفارت خانه داشتند و از مزایای دیپلماتیک برخوردار بودند .
در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت .
به دنبال حمله ی تیموریان به ایران و افوا تدریجی قدرت آنها هر بخش کشور در اختیار حکومت محلی قرار گرفت و بدین ترتیب زمینه را برای ظهور یک حکومت مرکزی مقتدر فراهم کرد.
رخ هفتم: بازآفرینی یک تمدن
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادر نشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومندی اخلاف شیخ صفیه به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به سراسر ایران مسلط شدند و سرانجام سلسله ی صفوی را بنیان نهادند.
برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که به کمک مستشار انگلیسی سر رابرت شرلی به کار بردن سلاح های سنگین و جدید به ویژه توپخانه را به سپاه ایرانی آموزش دادند و توانستند ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی ها را از شمال غرب ایران بیرون کنند.
شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ده قرن پس از انقراض ساسانیان به سراسر ایران تحت لوای تشیع وحدت و یکپارچگی بخشید.
به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خویش را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران منتقل کرد .
اوج گیری معماری صفوی با گسترش هنرها و صنایع گوناگون به ویژه صنعت پارچه بافی همراه بود.
در این دوره تجارت ابریشم به صنعت تراز اول و منبع اصلی درآمد کشور تبدیل شد.
صنعت گران و بازرگانان ارمنی که جلفای آذربایجان به منطقه ای در حومه ی اصفهان به نام جلفای جدید آمده بودند تجارت ابریشم را گسترش دادند.
آزادی نسبی مذهبی و مدارای دینی به ویژ در مورد مسیحیان از جنبه های بارز حکومت صفوی بود.
شاه عباس به ایجاد بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران دست یافت، و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
در پایان دوره ی صفوی هنرمندان ایرانی توانستند سنت هنری چند هزار ساله ی کشور و جذابیت پایان ناپذیر آن را با تزیین دنیای پیرامون بار دیگر ثبت کنند و نقاط دور دست را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
هیچ کشوری در جهان به اندازه ی ایران ۲ هزار سال قبل از میلاد تا قرن ۱۹ این همه آثار ارزشمند را به دنیا ارئه نداده است.
مسمستند هفت رخ فرخ ایران .
رخ اول گهواره تمدن .
اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز به تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند چغامیش یکی از مهمترین مراکز باستانی خوزستان است خیابان و کوچه های این شهر با هم در ارتباط بودند و این شهر دارای فاضلاب بود که هم در روی زمین و هم در زیر جاری بود شهرنشین دومین انقلاب در فرهنگ بشری است و ساکنان شهر شوش اولین قدم‌ها را برای رسیدن به شهرنشینی برداشتند برای اولین بار ایرانی ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان بازشوها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند سرزمین ایلام شامل فارس و خوزستان است حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش باعث به وجود آمدن نوآوری در معماری هندسه ذوب فلزات اختراع کرد و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انواع ظرف سفالی شد تحول خط مرز بین تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید .
رخ دوم….. امپراطوری جهانی .
مادها و پارسها جز مهاجران آریایی بودن و سرزمینهای شمالی مهاجرت و در فلات ایران سکونت کردند با آنها به لهجه های هند و اروپایی سخن می‌گفتند تاریخ به ما گفته که کوروش یهودیان را از اسارت بابلیان آزاد کرد و به آنها اجازه داد تا به فلسطین برگر حکومت عادلانه و مدافع دینی باعث شده است که نام کوروش .
دو بار در دوران ذکر شود و آن را کوروش هخامنشی به نام طرح ۴ با متعلق به دوران کوروش کبیر است و این طرح از آنجا شروع شد و به هند و اسپانیا راه یافت داریوش بزرگ نیز امپراطوری پارس را به اوج قدرت خویش رساند .
هخامنشیان نظام مالیاتی را سر و سامان دادن و برای تسهیل معاملات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وصل کردند و به صورت استاندارد در آوردن متاسفانه در سال ۳۳۰ قبل از میلاد امپراتوری هخامنشیان نابود شد و امپراتوری باشکوه .
به تاریخ پیوست .
رخ سوم چهارراه تمدن .
هفت سال پس از تخریب به تخت جمشید اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او قدرت را در دست گرفتند اما پارت های اشکانیان دست سلوکیان را از قسمتی از بخش های ایران کوتاه کرد و در سال ۲۲۴ پس از میلاد اردشیر بابکان علیه پادشاه اشکانیان قیام می‌کند و اشکانیان را سرنگون می‌کند و سلسله ساسانیان را بنیان می‌دهد و آنها دین زرتشت را به عنوان
دین رسمی انتخاب می‌کنند زرتشتی نقره‌ای و هشتم پیش از میلاد می‌زیسته است دین زرتشت در بخش‌هایی از جمله ایلام هند و آسیای مرکزی پیروانی دارد تاجران ایرانی قرارها تجارت چین و اروپا را در دست داشتن یکی از محصولات پر ارزش بلور ساسانی بود .
رخ چهارم…. دوران طلای فرهنگ ایران .
اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روح ایرانیان بارید ایرانیان به دلیل حوادث سیاسی و مذهبی که از دوران ساسانیان ناراضی بودن آماده ی پذیرش دین جدید را داشتند ارگ بم در جنوب شرق ایران بزرگترین شهر خشتی جهان از خدمات ایرانیان به شکل گیری و تحول اسلامی ساخت گنبد بر بالای مسجد در دوران اسلامی طرح گنبد .
و چهار ایوانه مساجد ایران به سراسر جهان اسلام راه یافته ابن سینا و رازی تابناک ترین شخصیت های علمی دوران بودند و کشف الکل و استفاده آن در پزشکی از کارهای ارزنده راضی است .
عمر خیام به دسته بندی معاملات درجه سوم پرداخت و ابوریحان بیرونی در زمینه جغرافیا و فیزیک نظری قلم‌های پیشتازان ای برداشت .
رخ پنجم ..مینا کاری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم به سزایی داشتند اما این منجر به از دست رفتن فرهنگ و زبان آنها نشد سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستند از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتن این روند را به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده بود مولوی حیات دین بزرگ به همین خاطر به تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جای داده بود به همین منظور هر کلمه این کتاب نقطه‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولوی از این موهبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های آن را از جمال الهی می کنید
.
رخش ششم.. استوار چون سرو .
در قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی دو هجوم هزینه همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سردر تندبادها خمی شود اما هرگز نمی شکند در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناها .
در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کردن برای نمای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و تاثیر بیسیار زیادی بر روی نمای بنا ها داشته است .
رخ هفتم… بازآفرینی یک تمدن .
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نو جوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خاستند و دسته پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شهر باستانی را از شمال غرب ایران بیرون کند و به ایجاد بزرگترین بار در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش .
چهار باغ اصفهان را پدید اورد چهار باغ اصفعان دارای ۴۰۰کیلو متر فضای سبز بودو بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران محسوب میشود و مکانی برای تفریح عموم مردم به حساب می اید. این بستر هنری در ایران تکامل یافت
مستند هفت رخ فرخ ایران .
رخ اول گهواره تمدن .
اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز به تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند چغامیش یکی از مهمترین مراکز باستانی خوزستان است خیابان و کوچه های این شهر با هم در ارتباط بودند و این شهر دارای فاضلاب بود که هم در روی زمین و هم در زیر جاری بود شهرنشین دومین انقلاب در فرهنگ بشری است و ساکنان شهر شوش اولین قدم‌ها را برای رسیدن به شهرنشینی برداشتند برای اولین بار ایرانی ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان بازشوها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند سرزمین ایلام شامل فارس و خوزستان است حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش باعث به وجود آمدن نوآوری در معماری هندسه ذوب فلزات اختراع کرد و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انواع ظرف سفالی شد تحول خط مرز بین تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید .
رخ دوم….. امپراطوری جهانی .
مادها و پارسها جز مهاجران آریایی بودن و سرزمینهای شمالی مهاجرت و در فلات ایران سکونت کردند با آنها به لهجه های هند و اروپایی سخن می‌گفتند تاریخ به ما گفته که کوروش یهودیان را از اسارت بابلیان آزاد کرد و به آنها اجازه داد تا به فلسطین برگر حکومت عادلانه و مدافع دینی باعث شده است که نام کوروش .
دو بار در دوران ذکر شود و آن را کوروش هخامنشی به نام طرح ۴ با متعلق به دوران کوروش کبیر است و این طرح از آنجا شروع شد و به هند و اسپانیا راه یافت داریوش بزرگ نیز امپراطوری پارس را به اوج قدرت خویش رساند .
هخامنشیان نظام مالیاتی را سر و سامان دادن و برای تسهیل معاملات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وصل کردند و به صورت استاندارد در آوردن متاسفانه در سال ۳۳۰ قبل از میلاد امپراتوری هخامنشیان نابود شد و امپراتوری باشکوه .
به تاریخ پیوست .
رخ سوم چهارراه تمدن .
هفت سال پس از تخریب به تخت جمشید اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او قدرت را در دست گرفتند اما پارت های اشکانیان دست سلوکیان را از قسمتی از بخش های ایران کوتاه کرد و در سال ۲۲۴ پس از میلاد اردشیر بابکان علیه پادشاه اشکانیان قیام می‌کند و اشکانیان را سرنگون می‌کند و سلسله ساسانیان را بنیان می‌دهد و آنها دین زرتشت را به عنوان
دین رسمی انتخاب می‌کنند زرتشتی نقره‌ای و هشتم پیش از میلاد می‌زیسته است دین زرتشت در بخش‌هایی از جمله ایلام هند و آسیای مرکزی پیروانی دارد تاجران ایرانی قرارها تجارت چین و اروپا را در دست داشتن یکی از محصولات پر ارزش بلور ساسانی بود .
رخ چهارم…. دوران طلای فرهنگ ایران .
اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روح ایرانیان بارید ایرانیان به دلیل حوادث سیاسی و مذهبی که از دوران ساسانیان ناراضی بودن آماده ی پذیرش دین جدید را داشتند ارگ بم در جنوب شرق ایران بزرگترین شهر خشتی جهان از خدمات ایرانیان به شکل گیری و تحول اسلامی ساخت گنبد بر بالای مسجد در دوران اسلامی طرح گنبد .
و چهار ایوانه مساجد ایران به سراسر جهان اسلام راه یافته ابن سینا و رازی تابناک ترین شخصیت های علمی دوران بودند و کشف الکل و استفاده آن در پزشکی از کارهای ارزنده راضی است .
عمر خیام به دسته بندی معاملات درجه سوم پرداخت و ابوریحان بیرونی در زمینه جغرافیا و فیزیک نظری قلم‌های پیشتازان ای برداشت .
رخ پنجم ..مینا کاری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم به سزایی داشتند اما این منجر به از دست رفتن فرهنگ و زبان آنها نشد سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستند از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتن این روند را به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده بود مولوی حیات دین بزرگ به همین خاطر به تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جای داده بود به همین منظور هر کلمه این کتاب نقطه‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولوی از این موهبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های آن را از جمال الهی می کنید
.
رخش ششم.. استوار چون سرو .
در قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی دو هجوم هزینه همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سردر تندبادها خمی شود اما هرگز نمی شکند در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناها .
در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کردن برای نمای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و تاثیر بیسیار زیادی بر روی نمای بنا ها داشته است .
رخ هفتم… بازآفرینی یک تمدن .
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نو جوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خاستند و دسته پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شهر باستانی را از شمال غرب ایران بیرون کند و به ایجاد بزرگترین بار در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش .
چهار باغ اصفهان را پدید اورد چهار باغ اصفعان دارای ۴۰۰کیلو متر فضای سبز بودو بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران محسوب میشود و مکانی برای تفریح عموم مردم به حساب می اید. این بستر هنری در ایران تکامل یافت
هفت رخمستند هفت رخ فرخ ایران .
رخ اول گهواره تمدن .
اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز به تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند چغامیش یکی از مهمترین مراکز باستانی خوزستان است خیابان و کوچه های این شهر با هم در ارتباط بودند و این شهر دارای فاضلاب بود که هم در روی زمین و هم در زیر جاری بود شهرنشین دومین انقلاب در فرهنگ بشری است و ساکنان شهر شوش اولین قدم‌ها را برای رسیدن به شهرنشینی برداشتند برای اولین بار ایرانی ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان بازشوها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند سرزمین ایلام شامل فارس و خوزستان است حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش باعث به وجود آمدن نوآوری در معماری هندسه ذوب فلزات اختراع کرد و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انواع ظرف سفالی شد تحول خط مرز بین تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید .
رخ دوم….. امپراطوری جهانی .
مادها و پارسها جز مهاجران آریایی بودن و سرزمینهای شمالی مهاجرت و در فلات ایران سکونت کردند با آنها به لهجه های هند و اروپایی سخن می‌گفتند تاریخ به ما گفته که کوروش یهودیان را از اسارت بابلیان آزاد کرد و به آنها اجازه داد تا به فلسطین برگر حکومت عادلانه و مدافع دینی باعث شده است که نام کوروش .
دو بار در دوران ذکر شود و آن را کوروش هخامنشی به نام طرح ۴ با متعلق به دوران کوروش کبیر است و این طرح از آنجا شروع شد و به هند و اسپانیا راه یافت داریوش بزرگ نیز امپراطوری پارس را به اوج قدرت خویش رساند .
هخامنشیان نظام مالیاتی را سر و سامان دادن و برای تسهیل معاملات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وصل کردند و به صورت استاندارد در آوردن متاسفانه در سال ۳۳۰ قبل از میلاد امپراتوری هخامنشیان نابود شد و امپراتوری باشکوه .
به تاریخ پیوست .
رخ سوم چهارراه تمدن .
هفت سال پس از تخریب به تخت جمشید اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او قدرت را در دست گرفتند اما پارت های اشکانیان دست سلوکیان را از قسمتی از بخش های ایران کوتاه کرد و در سال ۲۲۴ پس از میلاد اردشیر بابکان علیه پادشاه اشکانیان قیام می‌کند و اشکانیان را سرنگون می‌کند و سلسله ساسانیان را بنیان می‌دهد و آنها دین زرتشت را به عنوان
دین رسمی انتخاب می‌کنند زرتشتی نقره‌ای و هشتم پیش از میلاد می‌زیسته است دین زرتشت در بخش‌هایی از جمله ایلام هند و آسیای مرکزی پیروانی دارد تاجران ایرانی قرارها تجارت چین و اروپا را در دست داشتن یکی از محصولات پر ارزش بلور ساسانی بود .
رخ چهارم…. دوران طلای فرهنگ ایران .
اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روح ایرانیان بارید ایرانیان به دلیل حوادث سیاسی و مذهبی که از دوران ساسانیان ناراضی بودن آماده ی پذیرش دین جدید را داشتند ارگ بم در جنوب شرق ایران بزرگترین شهر خشتی جهان از خدمات ایرانیان به شکل گیری و تحول اسلامی ساخت گنبد بر بالای مسجد در دوران اسلامی طرح گنبد .
و چهار ایوانه مساجد ایران به سراسر جهان اسلام راه یافته ابن سینا و رازی تابناک ترین شخصیت های علمی دوران بودند و کشف الکل و استفاده آن در پزشکی از کارهای ارزنده راضی است .
عمر خیام به دسته بندی معاملات درجه سوم پرداخت و ابوریحان بیرونی در زمینه جغرافیا و فیزیک نظری قلم‌های پیشتازان ای برداشت .
رخ پنجم ..مینا کاری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم به سزایی داشتند اما این منجر به از دست رفتن فرهنگ و زبان آنها نشد سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستند از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتن این روند را به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده بود مولوی حیات دین بزرگ به همین خاطر به تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جای داده بود به همین منظور هر کلمه این کتاب نقطه‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولوی از این موهبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های آن را از جمال الهی می کنید
.
رخش ششم.. استوار چون سرو .
در قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی دو هجوم هزینه همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سردر تندبادها خمی شود اما هرگز نمی شکند در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناها .
در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کردن برای نمای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و تاثیر بیسیار زیادی بر روی نمای بنا ها داشته است .
رخ هفتم… بازآفرینی یک تمدن .
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نو جوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خاستند و دسته پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شهر باستانی را از شمال غرب ایران بیرون کند و به ایجاد بزرگترین بار در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش .
چهار باغ اصفهان را پدید اورد چهار باغ اصفعان دارای ۴۰۰کیلو متر فضای سبز بودو بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران محسوب میشود و مکانی برای تفریح عموم مردم به حساب می اید. این بستر هنری در ایران تکامل یافت
مستند هفت رخ ایران
رخ اول گهواره تمدن نام دارد که: اولین نقطه در ایران که خورشید تمدن آغاز تابیدن نمود دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشود
مثل مراکز باستانی خوزستان است این تپه توسط کشاوزران مسکونی شد و در هزار چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد که در ان نهاد های حکومتی اداره میشد.یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به تعدادی نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد ک باعث شد شهر گرافیکی ان را بسازند. کوچه های این شهر در تفشه به راجتی باهم در ارتباط بودنز و جالب انگیز که دارای لوله کشی زمینی و زیرزمینی یود
سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود
. انقلاب شهرنشینی در حالی که بخش هایی از جهان در دوران پیش از تاریخ به سر می‌برد برای اولین بار ایلامی‌ها وارد عرصه تاریخ شدند و همزمان با سومری ها زندگی شهرنشینی را بنیان نهادند آغاز شهرنشینی با پیدایش حکومتی مقدر توام بود
تحولات عظیم حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود و همچنین نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط یا نگارش مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و به این شکل انسان ها وارد دوران تاریخی شدند
این پیشرفت های عظیم در تاریخ بشری باعث شد در قرن سیزدهم قبل از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود یعنی اونتاش ناپلیشا به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد این پادشاه پایه گذار شهر مقدسی در کرانه رود دز معرفی شده است شهر اونتاش که در زبان محلی ان را چغازنبیل میخوانند
رخ دوم امپراطوری جهانی مادها و پارس ها آریایی هایی نام داشتند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپای سخن می گفتند که نیایی از زبان فارسی امروزی محسوب میشود
رخ چهارم دوران طلای فرهنگ ایران که اسلام با خود پیام آسمانی آورد که مثل باران بر روی ایرانیان بارید و آن را شکوفا کرد ایرانیان در ان زمان از دست ساسانیان به تنگنا رسیده بودند آمادگی پذیرش دین جدید را داشتند با این که ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد
رخ پنجم سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا. پروفسور پیتر چایکوفسکی عرض کردند: به نظر من در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این حد شیدای شعر و ادب باشد.کتابهای نفیس به ویژه آثار ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه‌ای ستودنی گرفتند.
رخ ششم دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و خرابی های زیادی را منجر شد!درقرن هفتم هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
اما رخ اخر یا هفتم در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان بالایی به نام اسماعیل صفوی بلند شدند به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بودد . شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
سورن ملکیان معتقد بودند که هیچ کشوری از دوهزار سال قبل از میلادتا قرن نوزدهم این همه اثار هنری و مهم به دنیا ارائه نداده!
رخ اول:اولین نقطه در ایران که درآن تمدن به وجود آمد دشت حاصلخیز خوزستان بود که همپای بین النهرین گهواره ی اصلی تمدن بشری محسوب میشد مانند؛ چغامیش این شهر در هزاره چهارم به شهر بزرگی تبدیل شد که با نهادهای حکومتی اداره میشد و از جمله یافته‌های باستان شناسان در چغامیش میتوان به نقشه ها بر روی خانه های گلی اشاره کرد که باعث شد شهر گرافیکی از آن را بسازند
آغاز شهرنشینی با پیدایش حکومت بوده سرزمین ایلام شامل شوش یا همان خوزستان امروزی بود که تقریباً تمام فنونی که جوامع بشری را دستخوش تحولات عظیم نمود حاصل انقلاب شهرنشینی در شوش و شهرهای جنوبی بین النهرین بود مانند نوآوری در معماری و شکل گیری علم هندسه و ذوب فلزات ، اختراع چرخ و حتی ساخت اسباب بازی و تولید انبوه ظرف سفالی با توسعه فعالیتهای اقتصادی نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به معاملات شدت بیشتری یافت ولی این نیاز نهایتاً به تحول خط انجامید و تحول خط مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ به حساب می آید و بدین ترتیب انسان وارد دوران تاریخی شد. این پیشرفت های عظیم در تمدن بشری باعث شد تا در قرن دوازدهم پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد. در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد و آشوری ها هم اندکی بعد مورد هجوم نیروهای جوان و توانمند مادی قرار گرفتند و زمینه برای ایجاد یک امپراتوری عظیم جهانی فراهم شد که امپراطوری هخامنشی نام گرفت.
رخ دوم : مادها و پارس ها آریایی هایی بودند که از سرزمین های شمالی خود را به فلات ایران رسانده و در آنجا سکونت کردند آنها به لهجه هایی از زبان هند و اروپایی سخن می گفتند که نیایی از زبان فارسی امروزی محسوب میشود. و سرانجام کوروش در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مادها و پارسها را متحد کرد و نخستین امپراطوری جهان را پایه نهاد بزرگترین نماد روحیه بردباری ایرانیان زمان باستان منشور کوروش موسوم به اعلامیه حقوق بشر است.
هخامنشیان نه تنها تمایلی به تحمیل عقاید خود نداشتند بلکه به عقاید مذهبی دیگران احترام می‌گذاشتند. تاریخ به ما گفته کوروش یهودیان را از اسارت بابلی‌ها آزاد کرد و به آنها اجازه داد به فلسطین برگردند حکومت عادلانه کوروش باعث شده که نام کوروش دو بار در تورات بیاید و نیز برخی از اسلام شناسان معاصر را بر آن داشته تا مراد از ذوالقرنین در قرآن را کوروش هخامنش بدانند. و مدبرترین پادشاه هخامنشی داریوش بزرگ بود که امپراطوری پارسی را به اوج خود رساند و امور مهندسی را بنیان نهاد تا کانال سوئز که دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل کند و شاه راهی به طول ۲۶۰۰ کیلومتر ایجاد شد تا قلب امپراطوری را به دریای مدیترانه متصل کند و در آن چاپار احداث کرد تا حمل و رساندن اخبار و نامه ها را بر عهده بگیرد و آنها نظام مالیاتی را سر و سامان دادند و برای تسهیل مبادلات تجاری مقیاس وزن و واحد پول را وضع کردند و به صورت استاندارد در آوردند و امپراتوری هخامنشی نقش بسزایی در حفظ و توسعه میراث فرهنگی غزنی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی چندین قرن دانش و فناوری بر تمدن یونان و روم ایفا کرده است.
ایرانی ها نخستین ملتی هستند که واژه قانون را اختراع کردند.
حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه پایتخت جمشید ,پایتخت مجلل امپراطوری هخامنش بوده.نمایش عظمت و گستردگی امپراتوری هخامنشی در نقوش تخت جمشید پیدا است. ولی بعد از حمله مقدونیان شهر و کاخ ها ویران یا سوزانده شدند و بدین سان امپراتوری بزرگ هخامنشی به تاریخ پیوست.
رخ سوم: هفت سال پس از تخریب تخت جمشید,اسکندر در اوج جوانی درگذشت و جانشینان او معروف به سلوکیان قدرت را در ایران را در دست گرفتند اما پارت ها یا اشکانیان که ترکیبی از قبایل پارسی زبان ساکن شمال شرق ایران یا خراسان بزرگ بودند دست سلوکیان را از ایران کوتاه کردند و حدود چهار قرن در ایران حکومت کردند و در سال ۲۲۴ پس از میلاد حاکم ایالت فارس، اردشیر بابکان علیه حکومت اشکانیان قیام کرد و با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی،سلسله جدید پادشاهان ساسانی را بنیان می گزارد و دین زرتشت را تنها دین پذیرفته شده کشور رسمیت بخشیدند و پادشاه را اهورامزدا می خواندند یعنی هم پادشاه سیاسی و هم پیشوای مذهبی بود.
رخ چهارم : اسلام با خود پیام آسمانی آورد، ایرانیان که از دست ساسانیان به تنگنا رسیده بودند آمادگی پذیرش دین جدید را داشتند با این که ایرانیان پیش از ظهور اسلام هم تمدن باشکوهی بنانهاده بودند. شکوفایی علم و اندیشه در تمدن ایران پس از اسلام در این سرزمین آغاز شد، حکمرانان عرب از دانش معماری هنر و کشورداری ایرانیان که در دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود بهره گرفتند و این گفته: (پیامبر که تا گور دانش بجو) باعث شد همه مردم چه زن و چه مرد به دانش علم بپردازند و عموم دانشمندان مسلمان چه در علوم دینی و چه در علوم عقلی ایرانی بودند به این ترتیب صحت گفته پیامبر اسلام آشکار شد که اگر علم در ثریا باشد ایرانیان به آن دست پیدا خواهند کرد.
رخ پنجم : ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم بسزایی داشتند اما این امر منجر به از دست رفتن فرهنگ و به ویژه زبان آنها نشد. سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید زبان و ادبیات فارسی زمان گماشتند این روند تا به قدرت رسیدن اقوام ترک‌زبان به نام سلجوقیان ادامه داشت. معدود هستند ملتها همچون ایرانی‌ها که چنین گوناگونی و زیبایی را در شعر و زبان فارسی چون سعدی،حافظ و مولوی می‌درخشد به دنیا عرضه کرده باشد.
در ایران عشق به ادبیات و شعر فق‌العاده زیاد بود.
پروفسور پیتر چایکوفسکی می گوید: به نظر من در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این حد شیدای شعر و ادب باشد.کتابهای نفیس به ویژه آثار ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه‌ای ستودنی گرفتند.
و خواندن یک یا دو صفحه از آثار نظامی بی‌درنگ رنگ تمایل به نقاشی را در انسان زنده می‌کند چون نظامی استعداد ویژه‌ای برای روایت کردن داستان پردازی تصویری داشته در آثار اون رنگ،حرکت داستان سرایی پابه پای هم پیش می روند هنرمندان ایرانی در در زمینه چهار هنری کتاب نویسی یعنی خوشنویسی، تهذیب، نقاشی و جلدسازی به کمال رسیدند .
مولوی عالمی بزرگ بود که همه ی مکاتب تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جاری کرده است به همین منظور هر کلمه این کتاب نکته‌ای معنوی دارد که به روح و روان آدمی می‌افزاید مولانا از این محبت الهی برخوردار بود که همه زیبایی های عالم را فروغی از جمال الهی می دیدگویی در همه حال این حدیث نبوی را در برابر چشم داشته: خداوند زیباست و زیبایی را دوست می دارد. بخش عظیمی از شعر پارسی به پند و حکمت و اخلاق اختصاص دارد و سلطان بلامنازعه آن سعدی است که آثارش زینت بخش سازمان ملل است: بنی آدم اعضای یک پیکرند که درآفرینش ز یک گوهراند چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار تو که از محنت دیگران بی غمی نشاید که نامت نهند آدمی.
حافظ شهریار شعر غنایی در ادب فارسی است.
رخ ششم : در قرن۱۳و۱۴ میلادی
دو هجوم عظیم از شرق به طرف ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد ایران و فرهنگ ایرانی که نظیر درخت سر در تندبادها خم می شود اما هرگز نمی شکند.
بالاخره به جایگاه خودش بازگشت.در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
رخ هفتم : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
شاه عباس به ایجاد بزرگترین باغ در تاریخ ایران دست پیدا کرد و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴۰۰ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
ایران کشوری دارای تمدن هفت هزار ساله و خواستگاه اولین امپراطوری جهانی است. علاوه بر آن دارای آثارهای هنری و معماری بسیاری است،
رخ اول : گهواره ی تمدن
خوزستان از مراکز باستانی مهمی است که پیش از ۶۸۰۰ سال پیش از میلاد توسط کشاورزان به وجود آمدو در هزاره ی چهارم تبدیل به شهری بزرگ تبدیل شد و نهادهای حکومتی در آن شکل گرفت.
نقسه اولیه شهر به این گونه بود که قسمت اداری، مسکونی و کارگاهی را از هم جدا می کرد و هم چنین در آن زمان فاضلاب داشت خیابان ها و کوچه ها با هم در ارتباط بودند
این پیشرفت های عظیم در تمدن بشری باعث شد تا در قرن دوازدهم پیش از میلاد ایلام در زمان مقتدرترین پادشاه خود به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی برسد. تمدن ایلام هم مانند هر تمدن دیگری اوج گرفت و سپس افول کرد ضربه کاری زمانی به وجود آمد که در حوالی سال ۶۵۰ پیش از میلاد پادشاه آشور به شهر شوش و دیگر شهرهای ایران حمله کرد و آشوری ها هم اندکی بعد مورد هجوم نیروهای جوان و توانمند مادی قرار گرفتند و زمینه برای ایجاد یک امپراتوری عظیم جهانی فراهم شد که امپراطوری هخامنشی نام گرفت.
شهرنشینی به عنوان دومین انقلاب بزرگ در فرهنگ بشری تلقی شد .
شهر شوش خواستگاه پیدایش انقلاب شهر نشینی:
اولین شهرنشینی با ایلامی¬ها و همزمان با آنها از طریق سومریها شکل گرفت.
انقلاب فرهنگی در شوش و شهر های بین النهرین باعث شگل گیری هندسه، نو آوری در معماری، ذوب فلزات اختراع چرخ و اسباب بازی و تولید انبوه ظروف سفالی بود.
با توجه به ثبت اطلاعات مربوط به معاملات ناشی از فعالیت های اقتصادی نیاز به شکل گیری خط به وجود آمد و این تحول باعث ایجاد مرز میان تاریخ و پیش از تاریخ شد.
در قرن ۱۳ پیش از میلاد ایلام در زمان اوم تاش ناپیر شاه به اوج شکوفایی فرهنگی و اقتصادی رسید که این پادشاه را بنیان گذار شهر مقدسی در میانه ی رود دز که در زبان محلی چغازنبیل می گفتند، معرفی کرده اند.
در این شهر زیگوراتی در ابعاد صد متر در صد متر و با سکوهای ۵ طبقه که بلندی آن به ۵۰ متر می رسید و در آن پیشوایان مذهبی به انجام مراسمات آیینی و همزمان آداب ویژه ی قربانی کردن می پرداختند، بنا شد.از نمونه های مجسمه سازی بی نظیر میتوان به مجسمه سازی یک هزار و چنجاه کیلوگرمی همسر پادشاه ایلام ناپیراسو اشاره کرد که در مصر و بابل نیز نظیر نداشته است.
در هزاره ی اول پیش از میلاد ساخت پیکر به روش قالب سازی در میان قبایلی در لرستان به طرز چشمگیری پیشرفت کرد.
برای ساخت این ها اول یک نمونه ی مومی می ساختند بعد دور آن را با گل می پوشاندند آن را حرارت می دادند تا هم سفت شود و موم داخل آن ذوب گردد و بعد از آن موم آب شده را داخل قالب می ریختند این کار های فلزی در لرستان کاملا منحصر به فرد بودند.
تمدن ایلام در سال ۶۵۰ پیش از میلاد توسط آشور بانی پال پادشاه آشور مورد حمله قرار گرفت و فروپاشید، آشور بانی پال نیز هم اندکی بعد مورد هجوم نیرو های مادی قرار گرفت و زمینه را برای ایجاد یک امپراطوری عظیم فراهم آورد که هخامنشی نام گرفت.
رخ دوم : مدیریت امپراطوری جهانی
ماد ها و پارس ها جزو مهاجران آریایی بودند که از سرزمین های شمالی به فلات ایران آمده بودند و به لهجه هایی از زبان هند و اروپایی سخن می گفتند.
یکی از بزرگترین دستاورد هایی که در سال ۱۸۷۹ در کاوش های بابل به دست آمده ،منشور کوروش موسوم به اعلامیه ی حقوق بشر اوست که به زبان باستانی نوشته شده است.
هخامنشیان اعتقادات خود را به دیگران تحمیل نمی کردند و به عقاید مذهبی دیگران نیز احترام می گذاشتند.
نمونه ی آن آزاد کردن یهودیان از اثارت بابلی ها بود . او دو تن از آن ها را نیز به اوشلیم به عنوان نماینده ی خود اعزام کرد تا به عملیات بازسازی معبد خود نظارت کنند.
و مشابه این کار نیز در مصر و بونان نیز انجام شد .
حکومت عادلانه و مدافع آزادی دینی باعث شد که نام کوروش دو بار در تورات ذکر شود و برخی از اسلام شناسان نیز مراد از ذوالقرنین در قرآن را همان کوروش می دانند.
کوروش برای ایجاد باغ های سلطنتی خود طرح ویژه ای را ارائه داد که بعدها الگوی شاخص باغ سازی در ایران و اروپا تبدیل شد.
طرح ۴ باغ را که دنیا آن را الگو کرده موسوم به کوروش می دانند که یکی از مهمترین ابتکار ایرانیان در زمینه ی طراحی است.
مدبر ترین پادشاهی که حکومت هخامنشی ر به اوج رساند داریوش بود .
امور مهندسی عظیمی را بنیان نهاد مانند کانال سؤز که دریای نیل را به دریای پارس پیوند می داد و همچنین ایجاد شاهراهی به طول ۲۶۰۰ کیلومتر که قلب امپراطوری را به دریای مدیترانه متصل می کرد و در در آن چاپار ها امر رساندن اخبار را بر عهده داشتند.
هخامنشیان نظام های مالیاتی را سامان دادند و همچنین برای تسهیل معاملات تجاری واحد پول را وضع کردند و همچنین نقش به سزای در توسعه ی میراث فرهنگی خاور نزدیک و انتقال ثمره ی دانش چندین قرن را به به تمدن یونان و رم ایفا کردند.
هگل در فلسفه ی تاریخ خود از ایران عهد هخامنشی در حکم آغاز تاریخ جهان یاد کرده است.
ایرانیان اولین اقوامی بودند که واژه ی قانون را که به آن داته می گفتند استفاده در زبان فارسی و انگلیسی از آن گرفته شده است .data کردند واژه ی داد و
افلاطون در رساله ی هفتم خود از داریوش به عنوان پادشاه قانونم گذار یاد کرده است.
از دوران کوروش پاپیروس هایی پیدا شده که حاوی طلاق نامه و رهن خانه بوده است.
حدود ۲۵۰۰ سال پیش پارسه یا تخت جمشید پایخت مجلل هخامنشی و دیدنی ترین نقاط جهان باستان بود ، نمایش عظمت و گستردگی امپراطوری هخامنشی در نقوش تخت جمشید آنجا که ۲۳ گروه نمایندگان ایالت های مختلف بر روی دیوار ها نقش شده اند مشهود است.
در سال ۲۳۰ پیش از میلاد به دنبال حمله ی اسکندر باوجود اینکه فرمانده ی پارسه شهر را تسلیم کرده بود مقدونیان به شهر حمله کردنند و آن را ویران ساختند.
رخ سوم : چهار راه تمدن ها
هفت سال پس از تخریب پارسه جانشینان اسکندر معروف به سلوکیان حکومت را به دست گرفتند اما پارت ها یا همان اشکانیان سلوکیان را از قسمت های وسیعی از ایران بیرون راندند و ۴ قرن حکومت کردند.
ساسانیان دین زرتشت را به عنوان دین رسمی کشور وضع کردند و پادشاه را نماینده ی اهورامزدا خواندند به همین دلیل در این دوره پادشاه هم رهبر سیاسی بود هم رهبر دینی مردم.
پادشاهان ساسانی در ایجاد شهر های زیبا و با شکوه مشهور بودند از جمله آنها شهر زادگاه اردشیر اول بود به نام اردشیر خوره در نزدیکی فیروز آباد امروزی در فارس.
این شهر به صورت دایره ای به قطر ۲ کیلو متر و در ابعاد دقیق هندسی طراحی و بنا شده بود در مرکز برجی به ارتفاع ۴۰ متر قرار داشت که نماد قدرت پادشاه بود و همه ی راه ها به آنجا ختم می شد .
ایران در این دوره به دلیل موقعیت جغرافیایی حلقه ی روابط بین چین و اروپا بود و چهار راه تمدن ها بود و اقوام مختلف را به هم پیوند می داد و آثارش را به سراسر دنیا می فرستاد، به این ترتیب ۱۰۰ هزار سال قبل از مارکوپولو و سایر تجار اروپایی ایرانیان بخش های اعظم تجارت چین و اروپا را در دست داشتند.
یکی از معروف ترین کالاهای مورد توجه بلور و شیشه ی ساسانی بود .
ایرانیان فناوری تولید شیشه را بامهارت یاد گرفته بودند و روح هنری را در آن به
نمایش می گذاشتند به همین دلیل در این دوره شیشه ی ایرانی در تمام جهان خریدار داشت.
مظهر عظمت معماری دوره ی انوشیروان ساسانی ایوان بزرگ مدائن یا طاق کسری است ، این بنا شامل ایوانی به طول ۵ متر و عرض ۲۶ متر و ارتفاع ۳۷ متر است که هم اکنون در شهر تیسفون قرار دارد.
دولت ساسانی به دلیل سال ها نبرد با رم و بیزانس و دریافت مالیات های ظالمانه در اواسط قرن ۷ میلادی به سوی فروپاشی رفت و مردم که از ستم ها به ستوه آمده بودند آماده ی نهضت جدید اسلام شدند.
رخ چهارم : دوره ی طلایی فرهنگ ایرانی
این دوره ی ورود اسلام به ایران می باشد در این دوره ایرانیانی که از اشاعه ی مانی گرایی و مزدک گرایی و حوادث اجتماعی و سیاسی گوناگون به ستوه آمده بودند آماده ی پذیرفتن اسلام شدند.
با وجود تمدن باشکوه قبل از اسلام ایرانیان ، در این دوره تمدن ایرانی به شکوفایی علم و اندیشه رسید.
حکم رانان عرب در این دوره از مهارت های ایرانیان اعم از معماری، موسیقی ، انواع هنر های ایرانی ،کشاورزی و کشورداری که در این دوره ساسانیان به اوج خود رسیده بود در همه جا به کار گرفتند.
ارگ بم که بزرگ ترین شهر ساخته شده از خشت خام است شکل اولیه ی شهر های اسلامی را برایمان ترسیم می کند ولی در زلزله ی سال ۱۳۸۳ کاملا نابود شد.
مهندسان ایرانی دوره ی ساسانی با ابداع گوشواره در چهار گوشه ی سقف زیر ساختمان مشکل به پا داشتن گنبد مدور بر ۴ دیواره ی مربع را حل کرده بودند بدین ترتیب در دوران اسلامی طرح گنبد مساجد ۴ ایوانه از ایران به سراسر جهان اسلام راه یافت.
گفتار پیامبر در مرد علم و دانش سبب شد تا مسلمانان اشتیاق بیشتری به تحصیل و یادگیری علوم نشان دهند..
دانشمندانی همچو ابن سینا و رازی نشان این حکم هستند، رازی که کاشف الکل به عنوان ماده ی ضد عفونی کننده ی پزشکی ب.د اولین کسی بود که تحقیقات مهمی در رابطه با طب بالینی انجام داد.
ابن سینا نیز سرآمده فلاسفه و پزشکان بود و رساله ی قانون او در پزشکی تا حدود قرن ۱۷ در دانشگاه های برتر اروپا تدریس می شد.
در ریاضیات نیز خوارزمی که نام لگاریتم از او اقتباس شده است جبر و سیستم ده دهی را به اروپایان ارائه کرد .
عمر خیام نیز معادلات درجه سوم را دسته بندی کرد و ابوریحان بیرونی در زمینه ی جغرافیا وفیزیک نظری قدم های پیش تازانه ای برداشت .
رخ پنجم: میناگری با کلمات
ایرانیان در تحول تمدن اسلامی و بین‌المللی سهم بسزایی داشتند اما این موجب از دست رفتن فرهنگ و زبان آن ها نشد . سلسله های محلی ایرانی همچون سامانی مستقل از خلافت بغداد در خراسان بزرگ به تجدید حیات و زبان و ادب فارسی همت گماشتند. وتا دوره ی به قدرت رسیدن سلجوقیان کماکان ادامه یافت . سلجوقیان نیز تحت تاثیر کسانی همچو خواجه نظام الملک حکومت خود را پایه گذاری کردند.
دو قرن پیش از تاسیس نخستین دانشگاه اروپایی ، نظام الملک دانشگاهای در نیشابور ، اصفهان بغداد و چند شهر دیگر تاسیس کرد .
در ایران عشق به ادبیات و شعر فوق العاده زیاد بود در دنیا هیچ ملتی پیدا نمی شود که تا این اندازه شیدای شعر و ادب باشد.
آثا و ادب فارسی با نگارگری ایرانی موسوم به مینیاتور جلوه ای ستودنی یافتند.
هنرمندان ایرانی در زمینه های چهارگانه ی هنر کتاب آرایی یعنی خوشنویسی ، تذهیب ، نقاشی و جلد سازی به کمال رسیدند .
مولانا جلال الدین نقطه ی اوج شعر عرفانی است ، بزرگ ترین اثر او مثنوی معنوی در شش دفتر می باشد ، مولوی عالمی بزرگ بود که همه ی مکاتب تفکر اسلامی پیش از خود را در مثنوی جاری کرده است.
بخش عظیمی از شعر فارسی به پند و حکمت و اخلاق اختصاص دارد که سلطان بلامناضع این شاخه سعدی شیرازی می باشد.
حافظ نیز شهریار شعر غنایی در شعر فارسی است که سخن اورا می توان در یکی از بیت هایش خلاصه کرد : به اذن مرحله ی عشق پیش نه قدمی که سود ها کنی ار این سفر توانی کرد..
رخ ششم : استوار چو سرو
جریان یکصد و پنجاه سال آفرینش فرهنگی در سرزمین های ایران در پی دو یورش وحشیانه از شرف نخست یورش مغولان و سپس تیموریان یکسره پایان یافت ، در قرن ۱۳ و ۱۴ میلادی دو هجوم عظیم مثل دو طوفان بنیان کن از شرق به ایران صورت گرفت و کشور را تا مرز نابودی پیش برد اما ایران و فرهنگ ایرانی مانند درخت سرو که در تند باد ها خم می شود اما نمی شکند بلاخره به جایگاه خود بازگشت. دو هجوم عظیم همچون طوفان بنیان کن از شرق به طرف ایران صورت گرفت و خرابی های زیادی را منجر شد!درقرن هفتم هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
مغولان که خود را ایل خانان نامیدند تحت تاثیر فضای حاکم بر ایران اسلام آوردن و با کمک ویزیران و کارگزاران ایرانی حکومت را بنیان نهادن آنها شهر تبریز را پایتخت خود قرار دادند ، در آن دوران تبریز شهری بین المللی بود زیرا با دو مرکز عمده ی تجارت غرب یعنی ونیز و جنوا ارتباط کامل داشت تا آنجا که ونیزیان در تبریز سفارت خانه داشتند و از مزایای دیپلماتیک برخوردار بودند .
در قرن ۷ هجری تزیین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت .
به دنبال حمله ی تیموریان به ایران و افوا تدریجی قدرت آنها هر بخش کشور در اختیار حکومت محلی قرار گرفت و بدین ترتیب زمینه را برای ظهور یک حکومت مرکزی مقتدر فراهم کرد.
رخ هفتم: بازآفرینی یک تمدن
در اوایل قرن دهم هجری قبایل چادر نشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومندی اخلاف شیخ صفیه به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به سراسر ایران مسلط شدند و سرانجام سلسله ی صفوی را بنیان نهادند.
برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که به کمک مستشار انگلیسی سر رابرت شرلی به کار بردن سلاح های سنگین و جدید به ویژه توپخانه را به سپاه ایرانی آموزش دادند و توانستند ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی ها را از شمال غرب ایران بیرون کنند.
شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ده قرن پس از انقراض ساسانیان به سراسر ایران تحت لوای تشیع وحدت و یکپارچگی بخشید.
به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خویش را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران منتقل کرد .
اوج گیری معماری صفوی با گسترش هنرها و صنایع گوناگون به ویژه صنعت پارچه بافی همراه بود.
در قرن ۷ هجری تزئین کاخ ها و بناهای سلطنتی در ایران با کاشی های رنگارنگ خیلی اهمیت پیدا کرد و برای نمای داخلی ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفت تاثیر بی نظیر کاشی های رنگی را میتوان در سلطانیه دید
باز آفرینی یک تمدن : در اوایل قرن ۱۰ هجری قبایل چادرنشین ترکمن در آذربایجان و آناتولی به هواداری از نوجوان برومند به نام اسماعیل صفوی به پا خواستند و به مرور بر سراسر ایران مسلط شدن و زمینه ی ایجاد یک حکومت واحد به نام سلسله صفوی را فراهم ساختند و برجسته ترین پادشاه صفوی شاه عباس بود که توانست ازبک ها را از شمال شرق و عثمانی‌ها را از شمال غرب ایران بیرون کند. شاه عباس با ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اقتصادی پویا ۱۰ قرن پس از انقراض ساسانیان، سراسر ایران را تحت لوای اسلام و تشیع لقای وحدت پوشاند. و به دلایل اقتصادی و سیاسی شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان در قلب فلات ایران و در کنار زاینده‌رود منتقل ساخت و در این دوره صنعت ابریشم یکی از صنایع مهم همچون صنعت نفت در دوره ما تبدیل شد.
در این دوره تجارت ابریشم به صنعت تراز اول و منبع اصلی درآمد کشور تبدیل شد.
صنعت گران و بازرگانان ارمنی که جلفای آذربایجان به منطقه ای در حومه ی اصفهان به نام جلفای جدید آمده بودند تجارت ابریشم را گسترش دادند.
آزادی نسبی مذهبی و مدارای دینی به ویژ در مورد مسیحیان از جنبه های بارز حکومت صفوی بود.
شاه عباس به ایجاد بزرگ ترین باغ در تاریخ ایران دست یافت، و با الگو گرفتن از کوروش بزرگ چهارباغ اصفهان را پدید آورد چهارباغ اصفهان که دارای ۴ کیلومتر فضای سبز بود و بزرگترین باغ در تاریخ ایران محسوب می شد مکانی برای گردش و تفریح عموم مردم به شمار می‌آمد.
در پایان دوره ی صفوی هنرمندان ایرانی توانستند سنت هنری آن را با تزیین دنیای پیرامون بار دیگر ثبت کنند و اکثر نقاط دور و نزدیک نیز از آن تاثیر گرفتند.